Từ rừng sâu An Giang đến bàn ăn thành thị
An Giang – vùng đất nổi tiếng với trâm, trường, bòn bon – còn cất giữ một “bí mật” độc đáo mang tên quả gùi. Loại quả này mọc hoang trong rừng già, đặc biệt ở các sườn núi. Khi chín, vỏ quả chuyển vàng óng, hình tròn bầu, thoạt nhìn dễ nhầm với quả lê ki ma.
Mỗi trái gùi khi bổ ra có phần ruột vàng đậm, chia múi như mít, vị chua ngọt pha trộn, hậu vị ngọt đậm đà, lưu lại hương thơm thoang thoảng rất đặc trưng. Người địa phương ăn gùi như món quà rừng mát lành mỗi mùa nắng về, nhưng ít ai nghĩ rằng thứ quả tưởng như chỉ để ăn chơi này lại có ngày được “lên đời” thành đặc sản phố thị.
Gùi – đặc sản bất ngờ được “săn lùng” tại thành phố
Chỉ vài năm trở lại đây, khi các hội nhóm ẩm thực bắt đầu lan truyền hình ảnh quả gùi, thì dân sành ăn ở thành thị lập tức bị cuốn hút. Lạ mắt, lạ miệng, lại mang câu chuyện gắn bó với rừng già – gùi nhanh chóng được săn lùng như một “thứ quả biết kể chuyện”.
Tại chợ đầu mối và các điểm bán đặc sản, giá gùi tươi dao động từ 100.000–150.000 đồng/kg, gấp đôi, gấp ba so với tại vùng trồng. Vậy mà vẫn không đủ cung ứng. Theo chia sẻ của chị Hồng – một chủ sạp đặc sản ở quận 3, TP.HCM: “Gùi tuy lạ mà lại hợp gu nhiều khách. Ai ăn rồi đều quay lại hỏi tiếp, đặc biệt vào những ngày oi bức, nhu cầu còn tăng vọt.”
Ăn thế nào để cảm nhận trọn vị quả gùi?
Gùi chín có thể ăn trực tiếp, hoặc xay sinh tố thêm đá, một chút đường để làm thức uống giải nhiệt. Nếu khéo tay, bạn có thể kết hợp gùi với sữa chua, hạt chia để làm món tráng miệng thơm ngon lại tốt cho tiêu hóa.
Tuy nhiên, cần lưu ý: gùi non không ăn được vì còn nhựa, dễ gây chát đắng. Khi mua, nên chọn quả có vỏ vàng đều, mềm tay, tỏa mùi thơm nhẹ. Gùi để ở nhiệt độ mát sẽ giữ được 2–3 ngày, nếu để tủ lạnh ngăn mát thì lên đến một tuần.
Cơ hội hồi sinh đặc sản bản địa
Sự trở lại ngoạn mục của quả gùi không chỉ là niềm vui cho người sành ăn mà còn mở ra hướng đi mới cho người dân miền núi:
- Nguồn thu nhập thêm từ rừng tự nhiên: vào mùa, bà con có thể thu hoạch 5–10kg mỗi ngày, bán cho thương lái ngay tại rừng.
- Khơi gợi tiềm năng đặc sản địa phương: gùi đang được nghiên cứu nhân giống có kiểm soát, tạo vùng trồng ổn định hơn.
- Thúc đẩy du lịch sinh thái: nhiều nhóm bạn trẻ bắt đầu tổ chức tour khám phá rừng gùi, trải nghiệm hái và thưởng thức quả chín tại chỗ.
Chuyên gia thực phẩm tự nhiên Nguyễn Bích Hà chia sẻ: “Gùi là ví dụ sống động cho thấy đặc sản không cần quá cầu kỳ. Chỉ cần giữ được hương vị tự nhiên và kể được câu chuyện, nó sẽ chạm đến trái tim người tiêu dùng hiện đại.”
Kết
Từ một thứ quả từng bị lãng quên trong rừng sâu An Giang, quả gùi đang từng bước khẳng định vị thế trên thị trường đặc sản Việt. Không chỉ là món ngon lạ miệng, gùi còn gợi nhớ đến thiên nhiên hoang dã, đến tình cảm mộc mạc mà đậm đà như chính hương vị chua ngọt của nó. Ai đã một lần thưởng thức, hẳn sẽ chẳng dễ quên.
