Trong văn hóa phương Đông, đặc biệt là trong dân gian Việt Nam, giấc ngủ không chỉ đơn thuần là hoạt động nghỉ ngơi của cơ thể mà còn mang theo nhiều tầng ý nghĩa về tâm linh, phong thủy và cả đạo lý sống. Việc ăn ngủ còn thể hiện phẩm chất của con người. Nhìn cách người khác ngủ có thể đánh giá được về con người. Theo đó người xưa dạy 5 giấc này tuyệt đối nên tránh, dù có mệt mỏi đến đâu, bạn cũng nên lưu ý để tránh rước họa vào thân.
1. Ngủ lúc hoàng hôn, mặt trời chưa tắt
Giấc ngủ vào thời điểm hoàng hôn (khoảng 17h – 19h) là giấc đầu tiên tổ tiên khuyên nên tránh. Đây là lúc giao thoa giữa ngày và đêm, dương khí bắt đầu suy, âm khí trỗi dậy. Ngủ vào thời điểm này khiến khí huyết trong cơ thể dễ bị rối loạn. Hơn nữa ngủ lúc này thì giấc ngủ đêm sẽ khó ngủ ngon.
Theo quan niệm dân gian:
- Đây là thời điểm các năng lượng âm dễ xâm nhập, khiến tinh thần sa sút, nặng nề.
- Người mê ngủ lúc chiều tà thường bị cho là “mất vía”, thiếu minh mẫn.
Khoa học hiện đại chứng minh:
- Ngủ lúc hoàng hôn khiến đồng hồ sinh học bị xáo trộn.
- Là nguyên nhân gây mất ngủ ban đêm, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ chính.
- Người lớn tuổi ngủ vào thời điểm này có nguy cơ rối loạn huyết áp, đột quỵ cao hơn.
Do đó nếu buồn ngủ vào lúc này thì hãy vận động để dành ngủ giấc đêm cho ngon giấc. Nên đi ngủ sau 8 giờ tối cho những người bình thường (trừ trẻ nhỏ chu kỳ sinh lý khác người lớn và người làm ca).
2. Ngủ nướng – Kẻ thù âm thầm của sức khỏe và tinh thần
“Ngủ nướng” là thói quen ngủ thêm sau khi đã tỉnh dậy vào buổi sáng, thường gặp ở giới trẻ, người làm việc ban đêm hoặc cuối tuần. Nhưng đây lại là giấc ngủ nguy hại thứ hai mà ông bà ta từng răn dạy: “Sáng dậy không lo làm ăn, nằm nướng thành người vô dụng.”
Dân gian dạy: “Trưa không ngủ mất trí, sáng ngủ thêm mất chí” – ý chỉ ngủ nướng khiến con người thiếu ý chí vươn lên nên tài vận sẽ bị ảnh hưởng xấu, khó mà thành công giàu có
Người có thói quen ngủ nướng này dễ sinh biếng nhác, lười suy nghĩ và đánh mất cơ hội trong cuộc sống.
Theo khoa học: Ngủ nướng quá nhiều khiến đồng hồ sinh học đảo lộn, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất.
Ngư nướng cũng dễ mắc chứng mất ngủ mãn tính, tăng cân, đái tháo đường, thậm chí trầm cảm do cơ thể không còn nhịp sống ổn định.
Lời khuyên: Hãy tập thói quen thức dậy đúng giờ, tắm nắng, vận động nhẹ và khởi đầu ngày mới với tinh thần chủ động, năng lượng tích cực.
3. Ngủ trưa quá lâu – Ngủ kỹ mất vận khí
Ngủ trưa là cần thiết, nhưng nếu ngủ trưa quá lâu (hơn 1 tiếng) sẽ gây ra nhiều hệ quả tiêu cực. Đây là giấc ngủ tưởng tốt nhưng nếu lạm dụng sẽ phản tác dụng.
Trong quan niệm Á Đông:
- Ngủ trưa dài khiến âm khí lấn át, dương khí suy yếu, tinh thần trì trệ, dễ lười biếng.
- Người kinh doanh, buôn bán mà ngủ quá trưa sẽ mất đi cơ hội tốt, bị xem là “bỏ vận”.
- Người xưa nói "Ai hay ngủ ngày còn được nửa gang" là ý chỉ người ham ngủ, lười làm
Theo y học hiện đại:
- Ngủ trưa quá dài gây ra tình trạng “lệch pha sinh học”, khiến đầu óc choáng váng khi thức dậy.
- Tăng nguy cơ bệnh tim, huyết áp cao và tiểu đường tuýp 2.
Lời khuyên: Ngủ trưa khoảng 15 – 30 phút là hợp lý. Nếu cần ngủ lâu hơn, hãy đặt báo thức không quá 45 -60 phút để tránh đi vào giấc ngủ sâu, khiến cơ thể mệt mỏi khi tỉnh giấc.
4. Ngủ ở nhà người lạ – Chớ ngủ ở nơi không thuộc về mình
Người tế nhị sẽ kiêng dè việc ngủ lại nhà người khác, đặc biệt nhà người lạ, trừ trường hợp bất khả kháng không thể về nhà mình.
Ngay cả khi quen biết, nhà bạn bè, họ hàng, người yêu cũng nên tránh ngủ lại trừ trường hợp cần kíp.
Theo tâm linh:
- Mỗi ngôi nhà có mạch khí riêng, không phải ai cũng hợp vía, hợp phong thủy với bạn.
- Ngủ tại nơi không hợp mệnh có thể dẫn đến mộng mị, mệt mỏi, thậm chí bị "ám vận".
Theo thực tế đời sống:
- Ngủ ở nhà người lạ tiềm ẩn rủi ro về an toàn cá nhân, mất cảnh giác, đặc biệt với phụ nữ, trẻ nhỏ hoặc người đi công tác xa.
- Ngủ là lúc rất riêng tư bản năng nên dễ mắc phải các tình huống khó xử, ảnh hưởng uy tín và các mối quan hệ xã hội. Do đó đây là tình huống tế nhị nên tránh.
- Ngủ ở nhà lạ sẽ khó ngủ, không yên tâm ảnh hưởng tới sức khỏe
Lời khuyên: Nếu buộc phải ngủ ở nhà người khác, hãy chọn nơi sạch sẽ, thoáng khí, kín đáo, tránh gầm cầu thang, gần cửa chính, sát nhà vệ sinh và giữ mức cảnh giác cần thiết.
5. Ngủ ngoài trời – Hại thân, hao vận, dễ gặp rủi ro
Ngủ ngoài trời như hiên nhà, mái hiên, ghế đá công viên... là giấc ngủ bị kiêng kỵ tuyệt đối theo cả dân gian lẫn khoa học.
Dưới góc nhìn dân gian:
- Ngoài trời là nơi âm dương lẫn lộn, khí trường không ổn định, dễ khiến người ngủ bị “phơi vía”, tổn hao linh khí.
- Những nơi nhiều cây cối, ẩm thấp còn dễ thu hút tà khí, âm hồn vãng lai gây hại
Về sức khỏe:
- Ngủ ngoài trời dễ bị nhiễm lạnh, trúng gió, viêm phổi, hoặc bệnh đường hô hấp.
- Dễ bị muỗi, côn trùng đốt, ảnh hưởng giấc ngủ và truyền bệnh nguy hiểm như sốt xuất huyết, viêm não...
Lời khuyên: Dù ở đâu, hãy ưu tiên ngủ trong không gian kín gió, có mái che, đảm bảo vệ sinh và an toàn. Nếu ngủ lều trại khi du lịch, nên tránh nơi gần suối, ao hồ hoặc dưới cây cổ thụ lớn.
Giấc ngủ không chỉ là đễ nghỉ ngơi phục hồi năng lượng mà còn mang yếu tố tâm linh và thể hiện phẩm chất, ý tứ của con người. Năm giấc ngủ nên tránh – ngủ lúc hoàng hôn, ngủ nướng, ngủ trưa quá lâu, ngủ ở nhà người lạ và ngủ ngoài trời – đều có lý do rõ ràng nếu xét theo cả truyền thống và khoa học.
Hãy ngủ đủ, ngủ đúng giờ, ngủ đúng chỗ để giữ gìn sức khỏe, bảo vệ năng lượng tích cực và đón vận may trong cuộc sống.
