Bãi bỏ lương cơ sở 2,34 triệu đồng, thay bằng mức tham chiếu
Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 chính thức có hiệu lực, thay thế Luật BHXH 2014. Một trong những điểm mới quan trọng là bỏ khái niệm “lương cơ sở” (2,34 triệu đồng/tháng) và thay bằng “mức tham chiếu” để tính đóng và hưởng các chế độ BHXH.
Mức tham chiếu sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều quyền lợi như lương hưu, trợ cấp thai sản, trợ cấp mai táng, trợ cấp tuất hằng tháng, chế độ dưỡng sức - phục hồi sức khỏe. Ưu điểm lớn của thay đổi này là giúp các khoản trợ cấp linh hoạt hơn, bám sát thực tế kinh tế, đảm bảo giá trị quyền lợi cho người tham gia, đồng thời khuyến khích người lao động gắn bó lâu dài với BHXH.
Theo Điều 7 và khoản 13 Điều 141 Luật BHXH 2024:
-
Mức tham chiếu do Chính phủ quyết định, dùng để tính mức đóng và mức hưởng một số chế độ BHXH.
-
Mức này sẽ được điều chỉnh dựa trên chỉ số giá tiêu dùng, tốc độ tăng trưởng kinh tế, khả năng ngân sách và quỹ BHXH.
-
Khi chưa bãi bỏ lương cơ sở, mức tham chiếu bằng lương cơ sở. Từ thời điểm bỏ lương cơ sở, mức tham chiếu không được thấp hơn 2,34 triệu đồng/tháng.
Đáng chú ý, theo khoản 11 Điều 141, người lao động đã tham gia BHXH bắt buộc từ đủ 20 năm trở lên trước ngày 1/7/2025 thì lương hưu tối thiểu hằng tháng bằng mức tham chiếu. Điều này đồng nghĩa, từ năm 2025, lương hưu tối thiểu của người đủ điều kiện sẽ không thấp hơn 2,34 triệu đồng/tháng và có thể cao hơn nếu Chính phủ điều chỉnh mức tham chiếu.
Ví dụ: Một lao động đóng BHXH 20 năm với mức lương bình quân thấp, trước đây có thể nhận lương hưu dưới 2,34 triệu đồng/tháng. Nhưng khi áp dụng mức tham chiếu, lương hưu tối thiểu của họ sẽ được đảm bảo từ 2,34 triệu đồng trở lên.
Các khoản trợ cấp tính theo mức tham chiếu
Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, nhiều chế độ trợ cấp được điều chỉnh dựa trên mức tham chiếu thay vì lương cơ sở. Cụ thể:
Trợ cấp một lần khi sinh con Khoản trợ cấp một lần cho mỗi con bằng 2 lần mức tham chiếu tại tháng sinh. Người tham gia BHXH tự nguyện cũng được hưởng, với 2 triệu đồng/con do ngân sách chi trả. Với mức tham chiếu hiện tại 2,34 triệu đồng, lao động nữ sinh con sẽ nhận 4,68 triệu đồng, cao hơn 1,08 triệu so với mức cũ (3,6 triệu đồng).
Trợ cấp mai táng Theo khoản 2 Điều 85, mức trợ cấp bằng 10 lần mức tham chiếu. Nghĩa là với mức 2,34 triệu đồng, thân nhân người mất nhận 23,4 triệu đồng, thay vì 18 triệu trước đây. Khi mức tham chiếu tăng, khoản trợ cấp này cũng tăng theo.
Trợ cấp tuất hằng tháng Thân nhân người lao động mất được hưởng 50% hoặc 70% mức tham chiếu, tùy điều kiện nuôi dưỡng. Với mức 2,34 triệu đồng, khoản trợ cấp lần lượt là 1,17 triệu và 1,638 triệu đồng/tháng, cao hơn trước (0,9 và 1,26 triệu đồng).
Nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe Mỗi ngày nghỉ sau ốm đau hoặc thai sản được hưởng 30% mức tham chiếu. Tương ứng với 2,34 triệu đồng, mức trợ cấp là 702.000 đồng/ngày, tăng từ 540.000 đồng trước đây. Người lao động có thể hưởng theo nửa ngày, tăng tính linh hoạt. Ví dụ: nghỉ 5 ngày sau sinh sẽ được nhận 3,51 triệu đồng, cao hơn 0,81 triệu đồng so với quy định cũ.
Trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp Trường hợp suy giảm từ 5% đến 30% khả năng lao động, mức trợ cấp được tính: Trợ cấp = 5 x mức tham chiếu + (tỷ lệ suy giảm – 5) x 0,5 x mức tham chiếu. Với mức tham chiếu 2,34 triệu đồng:
-
Suy giảm 5%: 11,7 triệu đồng (tăng từ 9 triệu).
-
Mỗi 1% suy giảm thêm: +1,17 triệu đồng (cao hơn 0,27 triệu so với trước). Ví dụ: Suy giảm 10% được nhận 14,55 triệu đồng, tăng 2,25 triệu đồng so với mức cũ.
