Sự đóng góp của Dilma Mendes cho bóng đá là vô cùng to lớn đối với bóng đá Brazil. Bà là huấn luyện viên đã phát hiện và đào tạo Formiga, một trong những nữ cầu thủ mang tính biểu tượng nhất của xú sở Samba, từ khi cô bé mới 9 tuổi cho đến khi bắt đầu sự nghiệp chuyên nghiệp ở tuổi 16.
Giờ đây, sau hơn 30 năm, họ lại một lần nữa làm việc cùng nhau, với mục tiêu mang về chức vô địch Giải bóng đá 7 người Thế giới cho Brazil.
Mendes, người đã hai lần được bầu chọn là HLV bóng đá 7 người nữ xuất sắc nhất thế giới, đã triệu tập Formiga, nay đã 47 tuổi, để bắt đầu hành trình giành danh hiệu thế giới thứ hai. Sát cánh cùng họ trên băng ghế huấn luyện là người bạn đời của Formiga, cựu cầu thủ Erica de Jesus, trong vai trò trợ lý.
"Tôi đã liên hệ với Formiga và nói rằng chúng tôi cần cô ấy với tư cách là một cầu thủ huyền thoại," Mendes nói. "Tôi thực sự tin tưởng vào môn thể thao này vì chúng ta đã thấy sự phát triển ngày càng lớn mạnh của các sự kiện.'"
Người mẹ thứ hai của Formiga
Bên cạnh huyền thoại Marta, Formiga là biểu tượng của bóng đá nữ xứ sở Samba. Cô đã có 234 lần khoác áo đội tuyển 11 người của Brazil, tham dự 7 kỳ World Cup và 7 kỳ Thế vận hội, gọi Mendes là "người mẹ thứ hai" của mình.
"Tôi nghĩ cuộc đời đã chọn Formiga cho tôi, cũng như cách tôi chọn cô ấy," Mendes nói. "Tôi gặp Formiga khi cô bé mới 9 tuổi, đang chơi bóng trên đường phố, đi chân trần giữa những người đàn ông trưởng thành. Tôi thậm chí còn tự hỏi liệu đó là một cậu bé hay một cô bé."
Mendes đã cùng nuôi dưỡng Formiga với mẹ ruột của cô cho đến khi cô 12 tuổi. Sau đó, Formiga chuyển đến sống cùng Mendes. "Tôi đã rời căn hộ của mình và thuê một nơi cho tôi và 11 cô gái khác, nơi chúng tôi gọi là 'Ngôi nhà của Vận động viên'."
Chính Mendes là người đã đấu tranh để Formiga chơi ở vị trí tiền vệ phòng ngự, thay vì tiền đạo như ban đầu. "Tôi đã thấy cô bé đối đầu với những người đàn ông trưởng thành, tranh cướp bóng, khi chỉ mới 9 tuổi."
"Tôi biết cô ấy sẽ rất giỏi ở vị trí đó và Brazil luôn có nhiều tiền đạo nhưng lại rất cần những người có thể chơi phòng ngự. Quyết định đó đã mang lại kết quả tốt nhất."
Chơi bóng là một tội ác
Con đường đến với bóng đá của Mendes bắt đầu tại quê nhà Camacari, Bahia. Tuy nhiên, trong suốt thời thơ ấu của bà, việc phụ nữ chơi bóng đá là bất hợp pháp ở Brazil. Lệnh cấm chỉ được dỡ bỏ vào năm 1979.
Bà thường chơi bóng cùng các cậu bé trong khu phố, phải trả tiền kem cho chúng để cảnh báo nếu cảnh sát hoặc mẹ bà đến gần. Nếu bị bắt, bà sẽ bị giam giữ và đôi khi bị la mắng.
"Cảnh sát sẽ bắt tôi nhưng không thể giữ tôi quá lâu vì đó là một thị trấn nhỏ,họ không thể nhốt tôi vào xà lim chỉ vì chơi bóng đá. Nhưng họ sẽ bắt tôi ngồi đó và đợi cha mẹ đến đón. Tôi luôn hy vọng đó là cha tôi, vì ông thường sẽ bao che cho tôi, nhưng mẹ tôi thì la mắng. Bà nghĩ tôi chỉ đang nổi loạn, nhưng tôi thật sự chơi bóng đá với niềm đam mê."
Di sản và cuộc chiến cho tương lai
Giờ đây, Mendes đã được bổ nhiệm làm Bộ trưởng thể thao tại Camacari và đang điều hành một số dự án xã hội dạy bóng đá cho các trẻ em gái. Bà cũng là người phụ trách một triển lãm mới tại Bảo tàng Bóng đá ở Sao Paulo, chia sẻ những tư liệu của mình về lịch sử bóng đá nữ.
Bà chia sẻ: "Cuộc chiến vẫn chưa kết thúc. Là người phụ nữ da màu, chúng tôi không chỉ cần có kiến thức mà còn phải có chiến lược để tham gia vào trận đấu, mà không làm thay đổi bản thân. Ngay từ khi còn nhỏ, tôi đã biết rằng nếu muốn chơi bóng, tôi cần phải học những điều cơ bản. Và tôi tin rằng, với tư cách huấn luyện viên, tôi phải học hỏi nhiều hơn nữa."
Mendes có những giấc mơ lớn và đang phát triển một nghiên cứu về các đội bóng đá nữ để hiểu rõ hơn những lĩnh vực cần được hỗ trợ. Bà xem World Cup Nữ 2027, dự kiến tổ chức ở Brazil, là cơ hội để tạo ra di sản và chính sách công. Tuy nhiên, bà luôn đặt câu hỏi ai sẽ là người thực sự được hưởng lợi từ sự kiện này.
"Chúng ta cần tạo ra luật pháp để bảo vệ môn thể thao này, bởi vì khi tôi còn nhỏ, đã có một luật cố gắng ngăn cản tôi chơi bóng. Tôi nghĩ sự tồn tại của chúng tôi, với tư cách là những cầu thủ và những người muốn phát triển bóng đá nữ ở Brazil, cho thấy tại sao nghiên cứu này lại quan trọng."
"Nếu không, các bên liên quan sẽ nói về chúng tôi mà không cho chúng tôi một vị trí trong bàn đàm phán."
Sự đóng góp của Dilma Mendes cho bóng đá nữ Brazil là vô cùng to lớn. Từ việc phát hiện và huấn luyện Formiga đến những nỗ lực không ngừng trong việc thúc đẩy sự phát triển của bóng đá nữ, Mendes đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử môn thể thao này.
Với những dự án xã hội hiện tại và tầm nhìn cho tương lai, bà đang không ngừng đấu tranh để đảm bảo sự phát triển bền vững và công bằng cho bóng đá nữ tại Brazil.
