Bữa trưa tại trung tâm huấn luyện của Sunderland tràn ngập tiếng cười. Các cầu thủ của đội nam và đội nữ ngồi chung bàn, trò chuyện sôi nổi trong một không gian mở, sáng sủa và hiện đại, giống như một khuôn viên của một công ty công nghệ lớn.
Hình ảnh của sự hòa nhập và văn hóa tiến bộ, hoàn toàn trái ngược với ký ức về một Sunderland hỗn loạn, bi hài, đầy rẫy những cuộc đấu đá nội bộ trong series phim tài liệu "Sunderland 'Til I Die" trên Netflix. Sự lột xác này không phải là may mắn.
Đó là kết quả của một chiến lược thông minh, đồng bộ và đầy tham vọng đang biến "Mèo đen" trở thành một trong những mô hình đáng ngưỡng mộ nhất châu Âu.
Nền tảng thành công
Với nhiều người, hai lần xuống hạng liên tiếp từ Ngoại hạng Anh xuống tận League One là một thảm họa không thể cứu vãn. Nhưng nhìn lại, đó lại là một "phước lành" cho Sunderland.
"Chiếc máy bay đã rơi, và xây dựng lại từ đầu là lựa chọn duy nhất," một người trong cuộc chia sẻ. Cơ hội đó đã được trao vào tay một ông chủ ở độ tuổi rất trẻ, Kyril Louis-Dreyfus, 28 tuổi, một tỷ phú người Pháp-Thụy Sĩ, và giám đốc thể thao Kristjaan Speakman. Họ đã có một trang giấy trắng để tái thiết lại toàn bộ CLB từ đống tro tàn.
Quá trình ban đầu không hề dễ dàng, đã có những sai lầm và 5 đời HLV đến rồi đi chỉ trong vòng 4 năm. Nhưng nền tảng của họ được xây dựng dựa trên sự khôn ngoan ở mảng tài chính. Mùa giải trước, Sunderland giành quyền thăng hạng lên Ngoại hạng Anh không chỉ với đội hình trẻ nhất giải hạng Nhất (độ tuổi trung bình 22), mà còn với quỹ lương chỉ xếp thứ 14.
Kết hợp với một sân vận động 49.000 chỗ ngồi luôn đầy ắp khán giả, họ đã tạo ra một mô hình tài chính vững chắc, hoàn toàn tuân thủ các quy định về lợi nhuận và bền vững (PSR).
Quan trọng hơn, Sunderland đã trở thành bậc thầy của nghệ thuật bán cầu thủ. Họ chấp nhận vị thế của một CLB bước đệm, nơi các tài năng trẻ được phát triển và sau đó bán đi với lợi nhuận khổng lồ.
Mùa hè này là một minh chứng điển hình: Jobe Bellingham, được mua về với giá chỉ 1,5 triệu bảng, đã được bán cho Borussia Dortmund với giá kỷ lục của CLB là 32 triệu bảng. Tommy Watson, ngay sau khi ghi bàn quyết định ở trận chung kết play-off, cũng chuyển đến Brighton với giá 10 triệu bảng.
Chính sách này đã cho phép Sunderland tái đầu tư mạnh mẽ, mang về 15 cầu thủ mới với tổng chi phí hơn 167 triệu bảng, một cuộc cải tổ mạnh mẽ được thực hiện một cách thông minh mà không dựa vào những khoản vay nợ khổng lồ.
Những kiến trúc sư của sự hồi sinh
Để dẫn dắt một đội hình trẻ và một dự án đầy tham vọng, Sunderland đã lựa chọn những con người có triết lý phù hợp. Regis Le Bris, một chiến lược gia 49 tuổi người Pháp, là một lựa chọn bất ngờ. Ông có phần lớn sự nghiệp gắn bó với công tác đào tạo trẻ tại học viện danh tiếng của Lorient và mùa giải gần nhất của ông ở đó đã kết thúc bằng việc xuống hạng.
Nhưng chính kinh nghiệm làm việc với các cầu thủ trẻ đó lại là điều mà Sunderland tìm kiếm. Ông là một người trầm lặng, lịch sự nhưng cũng có một sự tàn nhẫn cần thiết, thể hiện qua việc sẵn sàng đẩy cậu học trò cưng Enzo Le Fee lên ghế dự bị sau khi anh không thể hiện tốt trong giai đoạn tiền mùa giải.
Bên cạnh một HLV chuyên phát triển tài năng trẻ là một thủ lĩnh dày dạn kinh nghiệm trên sân: Granit Xhaka. Việc ký hợp đồng với cựu đội trưởng 32 tuổi của Arsenal được xem là một nước cờ thông minh. Xhaka không chỉ mang đến đẳng cấp chuyên môn, mà còn là một người thầy, một thủ lĩnh trong phòng thay đồ, người thấm nhuần triết lý của Le Bris.
Những bài phát biểu của anh luôn xoay quanh các chủ đề như "cùng nhau vượt qua khó khăn", "giữ sự khiêm tốn" và "kiểm soát cơn giận". "Đối với tôi, Regis là một quý ông, giống như Arsene Wenger vậy," Xhaka chia sẻ. "Ông ấy là một HLV vô cùng sâu sắc, những gì ông ấy nói đều rất hợp lý."
Mô hình tuyển dụng lai và văn hóa hòa nhập
Sự thành công của Sunderland còn đến từ một mô hình hoạt động rất hiện đại. Chính sách tuyển dụng của họ là một sự kết hợp lai giữa phân tích dữ liệu tiên tiến và trinh sát bằng mắt thường truyền thống. Họ tin rằng dữ liệu có thể chỉ ra những tiềm năng, nhưng chỉ có con người mới có thể cung cấp bối cảnh chiến thuật mà dữ liệu thuần túy không thể thấy được.
Để thu hút các tân binh, họ sử dụng những video quảng bá chuyên nghiệp, giới thiệu về lịch sử hào hùng của CLB và triết lý bóng đá của Le Bris, một triết lý dựa trên "phối hợp tam giác, phản công pressing, sự linh hoạt vị trí và kỷ luật khi không có bóng".
Đôi khi, chính chủ tịch Louis-Dreyfus cũng tham gia vào quá trình thuyết phục các cầu thủ gia nhập. Ông đã gây ấn tượng mạnh với Xhaka khi trình bày kế hoạch kinh doanh 10 năm của CLB.
Và cuối cùng, văn hóa CLB được thể hiện rõ nhất qua chính khung cảnh ở trung tâm huấn luyện. Việc các đội nam và đội nữ sinh hoạt và ăn uống chung không phải là một hành động chỉ để quảng bá CLB.
Đối với ban lãnh đạo Sunderland, đó là một điều không phải bàn cãi, một phần cốt lõi trong triết lý xây dựng một CLB hiện đại, bình đẳng và hòa nhập, nơi mọi thành viên đều là một phần của một gia đình lớn.
Bài học từ sự sụp đổ
Dù đang bay cao ở nhóm dự cúp Châu Âu tại Ngoại hạng Anh, ban lãnh đạo Sunderland vẫn rất thận trọng. Họ nhìn vào những tấm gương của Swansea hay Southampton, những CLB từng được xem là hình mẫu của sự tiến bộ nhưng sau đó đã sa sút. Họ hiểu rõ sự mong manh của thành công trong bóng đá.
Tuy nhiên, hành trình của Sunderland từ một "gã hề" trên Netflix trở thành một CLB vận hành thông minh, hiện đại và thành công, mang đến một hình mẫu đầy hy vọng. Họ đã chứng minh rằng, từ đống tro tàn của sự sụp đổ, một phượng hoàng hoàn toàn có thể tái sinh, nếu có một tầm nhìn rõ ràng, một chiến lược thông minh và một niềm tin vào việc xây dựng văn hóa, thay vì chỉ đơn giản là vung tiền một cách vô tội vạ.
