Nuôi con như chim ưng – Cách của tự nhiên
Không phải ngẫu nhiên mà người xưa có câu “Yêu cho roi cho vọt”. Nhưng thời nay, roi vọt không còn là cách hay. Thay vào đó, cha mẹ cần những hình ảnh mang tính biểu tượng để thay đổi tư duy nuôi dạy. Chim ưng – loài chim được mệnh danh là vua bầu trời – không chăm con theo cách bao bọc. Khi con đủ lớn, chim mẹ sẽ đẩy chim non ra khỏi tổ. Lần đầu, chim non rơi xuống, hoảng sợ. Nhưng chim mẹ không cứu, chỉ bay gần theo. Đến khi chim non sắp chạm đất, chim mẹ mới lao xuống đỡ và đưa lên cao. Cứ thế, lặp đi lặp lại, đến khi chim non đủ sức bay bằng đôi cánh của mình.
Phải chăng, đó là hình mẫu tuyệt vời để nuôi dạy một đứa trẻ biết tự đứng lên?
Khi trẻ không còn “sợ” cha mẹ – là dấu hiệu cần cảnh báo
“Chúng ta đang có quá nhiều bậc cha mẹ làm bạn với con, nhưng lại quên làm người dẫn đường” – Tiến sĩ tâm lý Trần Thành Nam từng chia sẻ trên VnExpress. Không ít phụ huynh vì muốn con cái vui vẻ, tránh mâu thuẫn mà luôn nhường nhịn, tránh nói “không”, hoặc sợ con buồn, con tổn thương. Nhưng chính sự “thỏa hiệp” ấy lại khiến trẻ thiếu ranh giới, không phân biệt được ai là người dẫn dắt, ai là người phải nghe theo.
Khi một đứa trẻ dễ dàng bật lại, hay xem lời bố mẹ như “gió thoảng”, đó không phải là biểu hiện của sự thông minh hay tự tin. Mà là dấu hiệu của sự lỏng lẻo trong vai trò cha mẹ.
“Luật Chim Ưng” – không mềm yếu nhưng không cứng nhắc
Điểm đặc biệt trong "Luật Chim Ưng" không nằm ở kỷ luật nghiêm khắc, mà ở cách bố mẹ đặt kỳ vọng rõ ràng và để con trải nghiệm hậu quả một cách an toàn. Ví dụ: thay vì nhắc con học bài liên tục, hãy thống nhất rõ: nếu không làm bài đúng giờ, con sẽ không được chơi tối nay. Và dù con có khóc lóc hay “diễn sâu”, bố mẹ vẫn giữ nguyên quyết định.
Quan trọng là, con phải cảm nhận được bố mẹ luôn dõi theo, nhưng không can thiệp thái quá. Cũng như chim ưng mẹ, luôn bay gần để sẵn sàng cứu con – nhưng chỉ khi con thực sự cần.
Dạy con tự lập không phải là bỏ mặc
Chị Phương Anh, một người mẹ hai con ở Hà Nội chia sẻ: “Trước mình luôn chạy theo sau con, nhắc từng việc nhỏ như mặc áo, lấy sách, cất đồ chơi. Con càng lớn càng ỷ lại. Sau khi đọc về 'Luật Chim Ưng', mình thử giao việc rồi lùi lại quan sát. Thật bất ngờ, con tự xoay xở được nhiều hơn mình tưởng”.
Giáo sư Huỳnh Văn Sơn – chuyên gia tâm lý học giáo dục – từng nhận định trên Dân Trí: “Tự lập là phẩm chất quan trọng, nhưng để hình thành được, trẻ cần một không gian vừa đủ thử thách, vừa đủ an toàn. Vai trò của cha mẹ là tạo ra không gian đó, chứ không phải làm thay”.
Làm sao để áp dụng “Luật Chim Ưng” vào đời sống hằng ngày?
Đặt ranh giới ngay từ nhỏ
Không đợi đến khi con hỗn mới dạy con tôn trọng. Những nguyên tắc như “không ngắt lời người lớn”, “không la hét khi không vừa ý” cần được nhắc và duy trì nhất quán.
Không sợ con buồn
Con không cần cha mẹ chiều chuộng, mà cần một hệ thống rõ ràng để cảm thấy an toàn. Khi con hiểu hậu quả của hành vi, con sẽ học cách kiểm soát bản thân.
Đồng hành nhưng không can thiệp
Hãy để con thử, sai và học. Nhưng luôn ở bên, để con biết: “Bố mẹ không bỏ rơi, nhưng cũng không làm hộ con”.
Kết luận: Chim ưng không nuôi con để giữ, mà để bay
Làm cha mẹ, ai cũng muốn con mình giỏi giang, mạnh mẽ, biết lễ phép và thành công. Nhưng đôi khi, tình yêu thương lại vô tình biến thành “lồng kính”. Hãy thử thay đổi: ít giúp con hơn, nhưng luôn quan sát con nhiều hơn. Ít ra lệnh hơn, nhưng nhất quán với nguyên tắc. Ít nổi nóng hơn, nhưng kiên quyết với hậu quả.
Vì rồi một ngày, con cũng phải rời tổ. Và lúc ấy, bạn sẽ tự hào vì con đủ sức bay cao – bằng chính đôi cánh của mình.
