Thiếu hụt trầm trọng: 700.000 nhân sự cần được bổ sung
Theo Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam (VNISA), tính đến năm 2025, Việt Nam sẽ thiếu khoảng 700.000 nhân lực trong lĩnh vực an toàn thông tin. Một con số gây choáng với bất kỳ nhà quản lý nhân sự nào trong ngành công nghệ.
Các cuộc khảo sát gần đây cho thấy:
- Gần 36% doanh nghiệp không có đội ngũ chuyên trách về an toàn thông tin.
- Chỉ khoảng 1/10 sinh viên tốt nghiệp ngành ATTT đạt yêu cầu tuyển dụng.
- Hơn 80% đơn vị phải tự đào tạo lại hoặc đào tạo nâng cao sau khi tuyển dụng.
Một nguyên nhân lớn là chương trình đào tạo tại nhiều trường còn nặng lý thuyết, thiếu thực hành, chưa sát với các tình huống tấn công mạng thực tế. Ngoài ra, ngành này cũng đang chứng kiến làn sóng "chảy máu chất xám" khi nhiều chuyên gia giỏi lựa chọn làm việc cho các tập đoàn công nghệ nước ngoài với đãi ngộ cao hơn.
Cơ hội việc làm rộng mở, sinh viên ra trường là “được chọn”
Điểm khác biệt lớn nhất của ngành ATTT so với nhiều ngành khác là: ra trường không phải đi xin việc mà được săn đón từ khi còn ngồi ghế nhà trường. Nhiều doanh nghiệp lớn như Viettel, FPT, BKAV, CMC, VNPT... đều có chương trình học bổng, thực tập và tuyển dụng sớm cho sinh viên ngành này.
Một số vị trí "hot" hiện nay gồm:
- Chuyên viên kiểm thử xâm nhập (Pentester)
- Chuyên gia phân tích mã độc
- Chuyên viên SOC (Trung tâm điều hành an ninh mạng)
- Chuyên gia tư vấn và kiểm định hệ thống bảo mật
- Quản trị an toàn hệ thống, dữ liệu, mạng...
Theo VietnamWorks và TopCV, mức lương phổ biến của ngành ATTT là từ 15 – 30 triệu đồng/tháng, với người có kinh nghiệm và chứng chỉ quốc tế như CEH, CISSP, CISM… thì con số này dễ dàng vượt mốc 60 triệu đồng. Ở một số vị trí cấp quản lý, lương có thể lên đến 80 - 100 triệu đồng/tháng, chưa kể các khoản thưởng và cổ phần.
Điểm chuẩn “leo thang”, đào tạo chính quy ngày càng được đầu tư
Năm 2024, điểm chuẩn ngành An toàn thông tin tại các trường đại học hàng đầu ghi nhận mức tăng mạnh, phản ánh sức hút của ngành này trên thị trường. Trong đó, Đại học Kinh tế Quốc dân (chuyên ngành An toàn không gian số) dẫn đầu với mức điểm chuẩn lên tới 35,00. Tiếp theo là Đại học Bách khoa Hà Nội với 27,90 điểm, Đại học Công nghệ Thông tin thuộc ĐHQG TP.HCM đạt 26,77 điểm. Học viện Kỹ thuật Mật mã (cơ sở Hà Nội) và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (phía Bắc) có mức điểm chuẩn lần lượt là 25,95 và 25,85 điểm. Những con số này cho thấy sức cạnh tranh ngày càng cao trong tuyển sinh vào ngành học đang "khát" nhân lực bậc nhất hiện nay.
Tuy nhiên, nhiều trường ở các tỉnh cũng đang đẩy mạnh đào tạo ngành này, với điểm chuẩn dao động từ 19-24 điểm, giúp mở rộng cơ hội tiếp cận ngành nghề cho học sinh trên toàn quốc.
Bên cạnh đó, các chương trình liên kết quốc tế, đào tạo từ xa, học online về ATTT cũng phát triển mạnh, giúp những người đi làm hoặc muốn chuyển ngành có thể tham gia.
Những kỹ năng sinh viên cần chuẩn bị để nắm bắt cơ hội
Dù thị trường "khát" nhân lực, nhưng để trở thành ứng viên sáng giá, sinh viên cần trang bị kỹ năng toàn diện:
- Nền tảng kỹ thuật vững chắc: Hiểu hệ điều hành, mạng máy tính, cơ sở dữ liệu.
- Tư duy phản biện và xử lý tình huống nhanh: Quan trọng khi đối mặt với sự cố bảo mật.
- Cập nhật công nghệ liên tục: Tội phạm mạng thay đổi từng ngày, người làm ATTT phải luôn học.
- Chứng chỉ quốc tế: CEH, CompTIA Security+, OSCP, CISM, CISSP giúp tăng giá trị tuyển dụng.
Xu hướng mới: AI và An toàn thông tin giao thoa
Trong bối cảnh AI phát triển nhanh, an toàn thông tin không còn dừng lại ở phòng thủ thụ động. Các hệ thống AI đang được ứng dụng để phát hiện tấn công nâng cao (APT), tự động phân tích log, phát hiện bất thường thời gian thực.
Ngược lại, tội phạm mạng cũng dùng AI để tấn công thông minh hơn, như tạo mã độc không dấu vết, giả mạo giọng nói – hình ảnh để lừa đảo. Do đó, nhân lực ATTT tương lai cần hiểu cả về trí tuệ nhân tạo, học máy, dữ liệu lớn để bắt kịp xu thế mới.
Kết luận
Ngành An toàn thông tin không chỉ là lựa chọn "an toàn" về việc làm, mà còn là lĩnh vực đang góp phần bảo vệ trật tự của xã hội số hiện đại. Khi thế giới ngày càng sống và làm việc trên môi trường số, thì người làm bảo mật chính là “người gác cửa thời 4.0”.
Với mức lương hấp dẫn, cơ hội việc làm rộng mở, ngành An toàn thông tin xứng đáng là một trong những ngành học "nóng" và đáng đầu tư nhất hiện nay. Nếu bạn đang đứng trước ngưỡng cửa chọn ngành, đừng bỏ lỡ cơ hội trở thành một chiến binh trên mặt trận vô hình này.
