Giữa một mùa hè đầy biến động, khi Bournemouth vừa chia tay gần như toàn bộ hàng phòng ngự đã giúp họ làm nên lịch sử ở Ngoại Hạng Anh mùa trước, người ta chờ đợi sự lo lắng, hay thậm chí là hoảng loạn, từ vị thuyền trưởng của họ.
Trung vệ Illia Zabarnyi vừa chính thức rời CLB sau những Dean Huijsen và Milos Kerkez, để lại khoảng trống khổng lồ trước mùa giải mới cho đội bóng vừa cán đích ở vị trí thứ 9 mùa giải trước.
Thế nhưng, khi ngồi trong một phòng họp sang trọng ở Chicago, Andoni Iraola lại tỏ ra bình tĩnh một cách đáng ngạc nhiên. Bởi triết lý của Iraola được xây dựng trên một nền tảng khác biệt: sự khiêm tốn, niềm tin tuyệt đối vào hệ thống, và một sự chuẩn bị tỉ mỉ đến từng chi tiết.
Bài học về sự khiêm tốn
Iraola mở đầu cuộc nói chuyện với The Athletic:“Khi chúng tôi ký hợp đồng với cầu thủ, tôi coi mình là người hỗ trợ,” câu nói đã thể hiện rõ triết lý tuyển dụng của ông. Tại Bournemouth, công việc chuyển nhượng do các chuyên gia như chủ tịch điều hành bóng đá Tiago Pinto và giám đốc kỹ thuật Simon Francis đảm nhiệm.
Với nhiều HLV, họ có thể coi đó là hạn chế về tầm ảnh hưởng lên đội bóng, nhưng từ góc độ của Iraola, ông xem đó là sự phân công nhiệm vụ hợp lí.
“Tôi đưa ra ý kiến về kiểu cầu thủ mà đội cần, nhưng tôi không am hiểu thị trường bằng họ,” chiến lược gia người Tây Ban Nha thẳng thắn nói. “Hầu hết cầu thủ mà chúng tôi chiêu mộ đều đến từ các giải đấu khác, và nhiều người trong số đó tôi không có đủ thông tin để đánh giá chính xác. Tôi không phải chuyên gia ký hợp đồng cầu thủ, 95% công việc do những chuyên gia hiểu rõ hơn tôi đảm nhận.”
Sự khiêm tốn không chỉ dừng lại ở việc tuyển dụng, mà còn thể hiện trong thái độ của Iraola đối với chính tương lai của mình. Với hợp đồng sẽ hết hạn vào cuối mùa giải năm nay, chiến lược gia sinh năm 1982 không hề tỏ ra sốt sắng.
"Đối với tôi, một bản hợp đồng không quá quan trọng. Là HLV, chúng tôi phải chiến thắng. Nếu không, trong hai tháng, bạn có thể bị sa thải," ông nói. "Tôi thích cảm giác khi bạn kết thúc mùa giải và có một cuộc họp để nói: 'OK, ông hài lòng với tôi chứ?'. 'Vâng, tôi hài lòng với ông, chúng ta tiếp tục thôi'. Mối quan hệ đó được xây dựng trên sự tin tưởng và kết quả, chứ không phải những điều khoản trên giấy tờ."
Nghệ thuật nhìn thấu cảm xúc cầu thủ
Chính vì thừa nhận giới hạn của bản thân trong việc phân tích thị trường, Iraola tập trung vào những khía cạnh mà ông có thể đánh giá sâu sắc hơn: tính cách và tâm lý. Ông có một phương pháp tuyển trạch độc đáo để tìm kiếm "phần hồn" của một cầu thủ.
"Tôi không chỉ đánh giá một cầu thủ về mặt kỹ thuật và thể chất," ông tiết lộ. "Ví dụ, một điều tôi rất để ý là phản ứng của họ khi đội nhà ghi bàn. Tôi thích những cầu thủ ăn mừng cuồng nhiệt và thực sự hạnh phúc, ngay cả khi họ không hề tham gia vào pha bóng đó. Nó cho thấy họ thực sự quan tâm đến tập thể. Đó là những chi tiết nhỏ nhưng lại nói lên rất nhiều điều về tính cách của một con người."
Nguồn cảm hứng từ nước Mỹ
Dù khiêm tốn, Iraola lại là một người học hỏi không ngừng và luôn tìm kiếm nguồn cảm hứng từ những nơi không ngờ tới, đặc biệt là các môn thể thao của Mỹ. Ông dành nhiều thời gian nghiên cứu giải bóng bầu dục NFL và bóng rổ NBA.
"Với NFL, chúng tôi có thể học hỏi từ trận đấu của họ, đặc biệt là trong các tình huống cố định," ông mỉm cười. "Họ có một 'quyển sách chiến thuật' (playbook) với hàng trăm miếng đánh được vạch sẵn. Họ có cách để đảm bảo 50 cầu thủ đều hiểu rõ ý đồ và thực hiện một cách hoàn hảo."
Tuy nhiên, ông cũng nêu ra sự khác biệt của môn thể thao vua: "Bóng đá năng động hơn và không có nhiều quãng nghỉ, vì vậy chúng tôi phải giữ mọi thứ đơn giản hơn."
Với NBA, nguồn cảm hứng đó còn đậm nét hơn. “Trong bóng rổ, khi một cầu thủ tung cú ném, những người khác không chỉ đứng nhìn. Họ di chuyển để chuẩn bị phòng ngự phản công hoặc kéo giãn đội hình.
Iraola hào hứng nói về bóng rổ: "Họ cũng luôn tìm cách tạo ra những tình huống bất lợi cho đối thủ, chẳng hạn để cầu thủ tấn công hay nhất của mình đối đầu với cầu thủ phòng ngự yếu nhất bên kia. Đó là những tư duy chiến thuật mà chúng ta hoàn toàn có thể áp dụng.”
Di sản của Bielsa
Nền tảng cho tư duy chiến thuật sâu sắc của Iraola được định hình trong suốt 12 năm ông thi đấu cho Athletic Club dưới sự dẫn dắt của Marcelo Bielsa, một trong những nhà cách mạng vĩ đại nhưng cũng lập dị nhất của bóng đá.
“Chúng tôi từng đặt tên cho các bài tập theo tên những cầu thủ mà mình xem trên video,” Iraola nhớ lại. “Có một bài tập mang tên ‘Juan Roman Riquelme’ vì nó mô phỏng một tình huống mà anh ấy từng thực hiện ở Boca Juniors. Bielsa đã dạy chúng tôi cách phân tích trận đấu ở mức độ chi tiết nhất.”
Sự chuẩn bị kỹ lưỡng đến ám ảnh đó chính là nền tảng cho phép Iraola thực hiện phần còn lại trong triết lý của mình: niềm tin tuyệt đối vào cầu thủ. Ông tin rằng một khi quá trình chuẩn bị đã hoàn hảo, ông có thể trao quyền kiểm soát cho các học trò trên sân.
"Bạn phải chấp nhận và tin tưởng các cầu thủ," ông nói. "Trong một trận đấu, tôi không thể điều chỉnh quá nhiều. Nhưng có những cầu thủ trong đội có thể làm điều đó. Họ là những 'HLV trên sân'. Đối với chúng tôi, đó là những người như Ryan Christie, Lewis Cook, Tyler Adams và Marco Senesi. Họ có kinh nghiệm, có cái nhìn bao quát và có thể điều chỉnh cách đội pressing hoặc chiếm lĩnh không gian ngay trong trận đấu."
Đối diện với thử thách mới
Giờ đây, triết lý đó của Andoni Iraola đang đối mặt với bài kiểm tra lớn nhất. Sau một mùa giải lịch sử, ông phải xây dựng lại gần như toàn bộ hàng phòng ngự. Ông tỏ ra thận trọng: "Các cầu thủ mới sẽ cần thời gian. Chúng tôi phải là phiên bản tốt nhất của chính mình. Ở Ngoại Hạng Anh, nếu chúng tôi đánh mất sự khiêm tốn, chúng tôi chắc chắn sẽ gặp khó khăn."
Từ việc tự nhận mình là "trợ lý", học hỏi từ bóng rổ, tin tưởng vào cầu thủ, cho đến việc không quá coi trọng công tác chuyển nhượng, tất cả đều vẽ nên chân dung của Andoni Iraola: một nhà cầm quân hiện đại, sâu sắc, và độc đáo.
Iraola đang xây dựng thành công của mình không phải dựa trên quyền lực tuyệt đối, mà dựa trên sự khiêm tốn, sự chuẩn bị không ngừng và một niềm tin sâu sắc vào những người xung quanh.
