Hơn cả một bữa ăn, ẩm thực trong Tử Cấm Thành là cả một nghệ thuật và văn hóa. Cùng tìm hiểu về những món ăn độc đáo, những nguyên liệu quý hiếm và những quy tắc nghiêm ngặt trong bữa ăn của Hoàng đế Trung Quốc.
Tử Cấm Thành từng là một trong những trung tâm quyền lực mạnh mẽ nhất thế giới. Bên trong cung điện, các hoàng đế Trung Quốc sống trong sự bảo vệ nghiêm ngặt của những bức tường kiên cố, và cuộc sống của họ luôn chìm trong bí mật.
Tên gọi "Tử Cấm Thành" xuất phát từ việc rất ít người Trung Quốc được phép bước vào. Về sau, cung điện dần mở cửa với thế giới bên ngoài, từ đó những bí ẩn của nơi này mới bắt đầu được hé lộ.
Tuy nhiên, cho đến ngày nay, vẫn còn một chủ đề ít được biết đến và vẫn là một ẩn số đối với nhiều người. Đó chính là vấn đề về thực phẩm.
Ẩm thực trong Tử Cấm Thành vẫn còn là ẩn số với nhiều người
Tinh hoàn hổ xuất hiện trong thực đơn
Theo CNN, nhiều nhà sử học đã đầu tư công phu để nghiên cứu lịch sử Trung Quốc. Tuy nhiên, không nhiều người hiểu rõ về chế độ ăn uống của tầng lớp quyền lực nhất thời phong kiến. Đặc biệt là trong giai đoạn đầu, vì hầu hết các tài liệu cổ liên quan đến chủ đề này đều bị niêm phong.
Nhà sử học Zhao Rongguang là một trong số ít người đã có cơ hội tiếp cận và nghiên cứu kỹ lưỡng những tài liệu này trước khi chúng bị khóa kín.
Zhao Rongguang bắt đầu nghiên cứu về ẩm thực trong Tử Cấm Thành từ hơn 40 năm trước. Công việc này không hề dễ dàng khi ông phải đối mặt với hai thách thức lớn.
Thứ nhất, thông tin từ cung điện rất ít khi được công khai ra bên ngoài. Thứ hai, ông cho biết ẩm thực không được xem là một chủ đề nghiêm túc và đáng để nghiên cứu ở Trung Quốc. Điều này dẫn đến việc các tài liệu về ẩm thực trong cung điện trở nên vô cùng khan hiếm.
Sau nhiều năm nghiên cứu miệt mài, Zhao Rongguang dần hoàn thiện bức tranh tổng thể về ẩm thực trong Tử Cấm Thành.
Trong một cuộc phỏng vấn với CNN, Zhao Rongguang chia sẻ rằng mọi chuyện bắt đầu từ thời vua Khang Hy của nhà Thanh. Từ năm 1661 đến 1722, dưới triều đại của Khang Hy, đất nước trải qua một giai đoạn tương đối yên bình. Điều này đã dẫn đến một số thay đổi trong thực đơn ăn uống của những người sống trong Tử Cấm Thành.
Vua Khang Hy nổi tiếng với những bữa tiệc hoàng gia phong phú, bao gồm nhiều món thịt nướng và những món ăn độc đáo như tinh hoàn hổ
Vua Khang Hy nổi tiếng với những bữa tiệc hoàng gia phong phú, bao gồm nhiều món thịt nướng và những món ăn độc đáo như tinh hoàn hổ. Nhà sử học Zhao Rongguang giải thích rằng người xưa tin tưởng tinh hoàn hổ có tác dụng tăng cường ham muốn tình dục. Thêm vào đó, mào gà cũng được đưa vào thực đơn với mục đích tương tự.
Khi xã hội trở nên ổn định dưới triều đại vua Khang Hy, các món ăn của dân tộc Hán bắt đầu xuất hiện nhiều hơn trong các bữa tiệc cung đình, chẳng hạn như món mề vịt hầm.
Những nghiên cứu của Zhao Rongguang còn cho thấy rằng ẩm thực trong Tử Cấm Thành trở nên phong phú hơn dưới thời vua Càn Long, cháu trai của vua Khang Hy.
Lẩu được phục vụ mỗi ngày trong suốt mùa Đông
Món lẩu trở thành một phần không thể thiếu trong thực đơn hàng ngày của cung đình vào mùa đông dưới triều đại vua Càn Long. Suốt 61 năm trị vì (1735-1796), vua Càn Long đã ghi chép tỉ mỉ về thực đơn hàng ngày, giúp các nhà sử học hiện đại có cái nhìn rõ nét hơn về cuộc sống trong cung điện thời đó.
Triển lãm "Từ bình minh đến hoàng hôn: Cuộc sống ở Tử Cấm Thành" hiện đang diễn ra, tập trung vào sinh hoạt hàng ngày của vua Càn Long, bao gồm cả những bữa ăn phong phú. Một trong những hiện vật đáng chú ý tại triển lãm là một ấm trà sữa bằng bạc, được trang trí công phu với họa tiết rồng mạ vàng, minh chứng cho việc trà sữa là một thức uống phổ biến thời nhà Thanh.
Nhà sử học Nicole Chiang mô tả quy trình pha trà sữa: “Những viên trà được đập vỡ trong nước sôi, sau đó thêm bơ, sữa và một nhúm muối. Lá trà sau đó được lọc ra, và trà được phục vụ trong ấm bạc này”.
Nicole Chiang đặc biệt yêu thích nghiên cứu về thời nhà Thanh do sự phong phú của các hiện vật lịch sử còn lưu giữ. Qua các văn bản và tranh vẽ, bà phát hiện rằng món lẩu đã xuất hiện trong thực đơn cung đình. Một cung nữ từng ghi lại rằng lẩu được phục vụ hàng ngày vào mùa đông trong cung điện, trở thành món ăn phổ biến.
Ông Zhao Rongguang, một trong số ít người đã đọc tài liệu lưu trữ, cho biết: “Thực đơn thường được trình lên hoàng đế duyệt vào đêm hôm trước, phản ánh sở thích cá nhân của hoàng đế. Tuy nhiên, thực đơn không chỉ dựa trên sở thích của ông, mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như thời tiết và truyền thống. Vì vậy, mặc dù vua Càn Long có ăn lẩu, không thể khẳng định rằng ông thích món này”.
Thực đơn thường được trình lên hoàng đế duyệt vào đêm hôm trước, phản ánh sở thích cá nhân của hoàng đế
Ông Zhao cũng nhận xét rằng dưới thời vua Càn Long, ẩm thực cung đình trở nên tinh tế và đa dạng hơn, bao gồm cả các món ăn truyền thống của người Mãn Châu và các món đặc sản từ miền Nam, đặc biệt là vùng Giang Nam.
Trong cung đình nhà Thanh, các món ăn từ vùng Giang Nam như vịt om hun khói, măng xào thịt lợn và canh tổ yến nấu đường phèn thường xuyên xuất hiện trong thực đơn. Vua Càn Long và giới quý tộc tin rằng tổ yến là thực phẩm giàu dinh dưỡng, có lợi cho sức khỏe.
Theo các tài liệu lịch sử, vua Càn Long duy trì thói quen ăn hai bữa chính mỗi ngày: một bữa vào khoảng 6 giờ sáng và bữa còn lại vào lúc 2 giờ chiều. Vào buổi tối, từ 8 đến 9 giờ, ông thường dùng thêm một bữa nhẹ gồm 8-10 món ăn nhỏ.
Ông Zhao Rongguang, một nhà nghiên cứu lịch sử, cho biết: “Hoàng đế thường dùng bữa tối một mình. Tuy nhiên, trong bữa ăn nhẹ buổi tối, ông thường ăn cùng các phi tần. Việc ăn ngon, ngủ ngon và sinh con đẻ cái cũng là một phần quan trọng trong trách nhiệm của hoàng đế.”
