Arsenal đang bị một số chuyên gia chỉ trích vì lối chơi “thực dụng” và “ám ảnh với bóng chết”, đến mức có người còn cáo buộc họ “đang giết chết Ngoại hạng Anh”. Nhưng nếu nhìn sâu hơn vào bức tranh chiến thuật hiện tại, có lẽ sự thật lại ngược lại: Arsenal không làm hỏng giải đấu – họ chỉ đang phản ứng thông minh với sự thay đổi của phần còn lại.
Khi bóng chết trở thành vũ khí sống
Sau 9 vòng đấu, Arsenal đứng đầu bảng Ngoại hạng Anh, ghi phần lớn bàn thắng từ các tình huống cố định và chỉ thủng lưới 3 lần – con số cho thấy sự chắc chắn đáng kinh ngạc. Vậy mà, thay vì được ca ngợi, thầy trò Mikel Arteta lại trở thành mục tiêu công kích.
Cựu cầu thủ Jamie O’Hara nói Arsenal “đang giết chết Ngoại hạng Anh” với thứ bóng đá quá thực dụng, còn bình luận viên Jeff Stelling ví việc xem Arsenal “như nhìn sơn khô”. Nhưng những nhận xét này dường như bỏ qua bối cảnh chiến thuật mà Arsenal đang đối mặt.
Ngoại hạng Anh ngày nay không còn là sân chơi nơi “đội lớn tấn công, đội nhỏ phòng ngự” như 5 năm trước. Các đội tầm trung như Crystal Palace, Newcastle hay Bournemouth đã từ bỏ lối chơi tử thủ, chuyển sang pressing tầm trung (mid-block), sẵn sàng lao lên tranh chấp khu vực giữa sân để phá nhịp và phản công nhanh.
Trong môi trường đó, việc Arteta điều chỉnh chiến thuật là điều tất yếu. Thay vì chơi cởi mở và dễ bị phản đòn, Arsenal chọn cách kiểm soát rủi ro: không để bị phản công, đồng thời khai thác tối đa bóng chết – nơi họ có thể định đoạt trận đấu bằng tính tổ chức và khả năng dàn xếp.
Arsenal – nạn nhân của sự hiểu lầm
Thực tế, những gì Arsenal đang làm chỉ là đi trước một bước trong chu kỳ tiến hóa chiến thuật của bóng đá Anh. Khi không gian ở giữa sân bị thu hẹp bởi pressing tầm trung, việc tạo cơ hội từ bóng sống trở nên khó khăn hơn. Không chỉ Arsenal – cả Manchester City lẫn Liverpool đều gặp vấn đề tương tự trong hai mùa gần đây.
Arteta nhìn ra xu thế đó và chọn cách thích nghi sớm. Ông tăng cường khả năng tận dụng tình huống cố định, điều chỉnh hệ thống pressing và sẵn sàng hy sinh đôi chút tính giải trí để đổi lấy hiệu quả. Kết quả? Arsenal đang bay cao, còn nhiều đội khác vẫn loay hoay trong việc tìm cách phá vỡ khối pressing trung tuyến của các đối thủ nhỏ.
Điều mỉa mai là, khi Arsenal chơi tấn công phóng khoáng và để thủng lưới, người ta chê họ “ngây thơ”. Giờ họ chắc chắn, thực dụng hơn, lại bị chê “buồn tẻ”. Có lẽ vấn đề không nằm ở Arsenal – mà ở những người luôn muốn thứ bóng đá họ thích, chứ không phải thứ bóng đá hiệu quả nhất.
Bóng đá luôn thay đổi – và Arsenal chỉ đang dẫn đầu làn sóng mới
Bóng đá hiện đại là cuộc chiến liên tục giữa xu hướng và phản xu hướng. Khi pressing cao trở thành chuẩn mực, các đội bắt đầu đá dài. Khi các đội nhỏ phòng ngự thấp, các đội lớn học cách tấn công trung lộ.
Và giờ, khi các đội tầm trung dồn lên tranh chấp tầm trung, Arsenal chọn cách khai thác bóng chết và kiểm soát rủi ro – một chu kỳ tự nhiên của sự tiến hóa chiến thuật.
Trong tương lai, khi những đội mạnh tìm ra cách mới để xuyên phá hàng thủ trung tuyến, cán cân sẽ lại đổi chiều. Có thể đó là sự trở lại của tấn công mở, hoặc một hình thái pressing khác. Nhưng đến lúc đó, Arsenal sẽ không còn bị xem là “thủ phạm giết chết bóng đá”, mà là đội đã tiên phong cho một xu hướng tất yếu.
Vì thế, thay vì phán xét Arsenal bằng những định kiến cũ, có lẽ người hâm mộ nên nhìn nhận họ như một minh chứng cho sự thích nghi và sáng tạo trong bóng đá hiện đại.
Ngoại hạng Anh không bị hủy hoại bởi Arsenal – nó đang được họ định hình lại, theo cách thông minh và hiệu quả nhất.
