Giấc mơ Ngoại hạng Anh và thực tế phũ phàng
Ước mơ trở thành cầu thủ chuyên nghiệp có sức hút mãnh liệt, đủ để khiến bất kỳ chàng trai trẻ nào cũng muốn đánh đổi tất cả. Nhưng những con số thống kê lạnh lùng chỉ ra rằng: đại đa số các học viên gia nhập các lò đào tạo danh tiếng sẽ không bao giờ được hít thở bầu không khí của Ngoại hạng Anh. Vậy điều gì sẽ xảy ra nếu "Kế hoạch A" thất bại?
Trong những năm gần đây, các học viện tại Anh, đặc biệt là Arsenal, đã thay đổi tư duy một cách triệt để. Họ nhận ra rằng trách nhiệm của CLB không chỉ là mài giũa kỹ năng chơi bóng mà còn là đảm bảo tương lai cho các học viên. Việc Bukayo Saka đạt 4 điểm A* và 3 điểm A trong kỳ thi GCSE (chương trình trung học cơ sở tại Anh) năm 2018, hay Josh King (Fulham), Lewis Miley (Newcastle) hoàn thành chương trình A-Level (dự bị đại học) khi đang thi đấu đỉnh cao, không còn là những hiện tượng cá biệt.
Nó là kết quả của một hệ thống được quy hoạch bài bản mang tên "Kế hoạch Phát triển Cầu thủ Ưu tú" (EPPP). Số liệu từ Ngoại hạng Anh cho thấy, mùa hè năm 2025 chứng kiến kỷ lục về kết quả học tập của các cầu thủ trẻ. Tỷ lệ đỗ các kỳ thi A-Level đạt tới 97%, với sự gia tăng đáng kể số lượng cầu thủ theo đuổi con đường học vấn song song với sự nghiệp quần đùi áo số.
Mô hình đào tạo "Hybrid": Cuộc sống kép của những ngôi sao mai
Để cân bằng giữa áp lực tập luyện cường độ cao và khối lượng kiến thức tại trường học, Arsenal đã áp dụng những mô hình đào tạo tiên tiến, lấy cảm hứng từ văn hóa "student-athlete" (vận động viên – sinh viên) của Mỹ.
Per Mertesacker, Giám đốc Học viện Arsenal, là người kiên định nhất với triết lý này. Tại Hale End, có ba mô hình chính được vận hành: Bán thời gian, "Hybrid" (kết hợp) và Toàn thời gian.
Trong đó, mô hình "Hybrid" và Toàn thời gian đang cho thấy hiệu quả vượt trội. Arsenal hiện có 7 cầu thủ theo học chương trình toàn thời gian, cho phép CLB tuyển mộ tài năng từ khắp nơi trên đất nước, sắp xếp họ sống cùng các gia đình bản xứ và theo học tại các trường tư thục đối tác. Điều này giúp lịch trình của các cầu thủ được cá nhân hóa tối đa.
Mertesacker chia sẻ một hình ảnh đầy tính biểu tượng: Ông vẫn thường thấy Ethan Nwaneri – người đang được xem là thần đồng số 1 của bóng đá Anh - xuất hiện tại sân tập trong bộ đồng phục học sinh. Hay như Myles Lewis-Skelly, cầu thủ vừa được đôn lên đội một, thường xuyên đi dạo quanh khuôn viên CLB cùng với giáo viên dạy tiếng Tây Ban Nha của mình để ôn luyện cho kỳ thi A-Level.
Tại Arsenal, việc một cầu thủ đá Champions League vào tối thứ Ba và ngồi trong lớp học vào sáng thứ Tư không phải là chuyện lạ. Max Dowman, tài năng trẻ vừa bước sang tuổi 16, là ví dụ điển hình. Cậu bé này đã ra sân tại Ngoại hạng Anh, Carabao Cup và Champions League mùa này, nhưng vẫn phải đối mặt với kỳ thi GCSE vào năm sau.
Gia đình và CLB phối hợp chặt chẽ để đảm bảo Dowman hiểu rằng: Dù có là ngôi sao trên sân cỏ, cậu vẫn là một nam sinh cần hoàn thành nghĩa vụ học tập.
Kỷ luật thép: Ngủ trưa, làm bài tập và thi thử trước giờ G
Sự cân bằng này đòi hỏi một kỷ luật thép từ chính các cầu thủ trẻ. Teshaun Murisa, tiền vệ 17 tuổi của đội U18 Arsenal, đã phá vỡ kỷ lục học tập của đàn anh Bukayo Saka với bảng điểm gần như tuyệt đối.
Chia sẻ về bí quyết của mình, Murisa tiết lộ một lịch trình khắc nghiệt nhưng khoa học:
"Ngay khi đi tập về, tôi sẽ ngủ trưa một giấc ngắn để hồi phục, sau đó lập tức ngồi vào bàn làm bài tập về nhà".
Thậm chí, vào tháng 2 vừa qua, Murisa đã dành cả buổi sáng để thi thử môn Địa lý và Khoa học máy tính, trước khi xỏ giày ra sân Emirates đá trận tứ kết FA Youth Cup gặp Man Utd vào buổi tối. Câu chuyện của Murisa là minh chứng cho thấy tư duy giáo dục không hề cản trở sự phát triển bóng đá.
Ngược lại, nó rèn luyện cho các cầu thủ sự tập trung, khả năng quản lý thời gian và tư duy logic - những phẩm chất vô cùng cần thiết cho một tiền vệ trung tâm hiện đại.
Hơn cả một tấm bằng: Chuẩn bị cho cuộc sống hậu bóng đá
Arsenal không chỉ đào tạo những cầu thủ giỏi, họ đào tạo những con người thành công. CLB hiểu rằng không phải ai cũng sẽ trở thành Saka. Vì vậy, các chương trình hỗ trợ đại học và hướng nghiệp được triển khai mạnh mẽ. Tom Smith, cựu thủ môn học viện Arsenal hiện đang chơi cho Colchester United (League Two), là một trường hợp đặc biệt.
Anh đã tốt nghiệp loại xuất sắc ngành Kinh tế và Quản lý tại Trường Kinh tế London (LSE) danh giá. Điều thú vị là trong hợp đồng của Smith, anh từng yêu cầu Arsenal chi trả học phí đại học như một phần của thỏa thuận. Mertesacker đã vui vẻ chấp nhận, bởi ông nhìn thấy ở Smith tố chất của một nhà lãnh đạo tương lai, người có thể quay lại điều hành CLB sau khi giải nghệ.
Ngoài ra, Arsenal còn cung cấp các khóa học kỹ năng sống toàn diện. Từ quản lý tài chính, cách ứng xử trên mạng xã hội, cho đến kiến thức về chống doping và sức khỏe tinh thần. Những bài học này giúp các cầu thủ trẻ tránh được những cạm bẫy của sự nổi tiếng sớm và giữ đôi chân trên mặt đất.
Vai trò của những người dẫn đường: Sự trở lại của các cựu binh
Một phần quan trọng trong chiến lược của Arsenal là sử dụng chính những cựu cầu thủ làm người cố vấn. Gần đây, Alex Oxlade-Chamberlain, ở tuổi 32, đã trở lại tập luyện cùng đội U21. Mertesacker đã nói thẳng với người đồng đội cũ:
"Cậu có thể tập luyện ở đây, nhưng cậu phải là một người cố vấn".
Sự hiện diện của những người từng trải như Oxlade-Chamberlain, hay Nico Yennaris (người vừa trở về từ Trung Quốc), mang lại giá trị vô giá. Họ chia sẻ về những vinh quang, những thất bại, những chấn thương và cả những hối tiếc. Thông điệp họ gửi gắm rất rõ ràng: "Đừng đùa giỡn với cơ hội này. Hãy chơi bằng cả trái tim và nỗ lực hết mình mỗi ngày".
Tyreece John-Jules, một tài năng từng được kỳ vọng nhưng bị chấn thương tàn phá sự nghiệp, cũng đã quay lại để chia sẻ về sự khắc nghiệt của nghề. Những câu chuyện thực tế này giúp các cầu thủ trẻ ở độ tuổi 15-18, giai đoạn quan trọng nhất của sự nghiệp, có cái nhìn đa chiều và thực tế hơn về con đường mình đang đi.
Triết lý "Con người đi trước, cầu thủ theo sau"
Học viện Arsenal dưới thời Per Mertesacker đang xây dựng một di sản khác biệt. Họ không vận hành như một nhà máy sản xuất linh kiện bóng đá vô cảm, mà hoạt động như một trường học giáo dục toàn diện.
Triết lý "Con người đi trước, cầu thủ theo sau" đang chứng minh sự đúng đắn. Khi một cầu thủ trẻ được trang bị kiến thức, họ sẽ thi đấu thông minh hơn. Khi họ có một "Kế hoạch B" vững chắc (như tấm bằng đại học hay A-Level), họ sẽ ra sân với tâm lý thoải mái hơn, không bị áp lực sinh tồn đè nặng.
Bukayo Saka, Ethan Nwaneri hay Myles Lewis-Skelly là những trái ngọt đầu mùa của triết lý này. Nhưng thành công lớn hơn của Arsenal có lẽ nằm ở những Tom Smith hay Teshaun Murisa - những chàng trai trẻ bước ra đời với tư thế ngẩng cao đầu, dù họ có trở thành siêu sao Ngoại hạng Anh hay là một chuyên gia kinh tế tài ba.
Đó mới chính là giá trị bền vững và nhân văn nhất mà bóng đá có thể mang lại cho cộng đồng.
Để tìm hiểu thêm về câu lạc bộ Arsenal, độc giả có thể tham khảo qua bài viết: Lịch sử Câu lạc bộ Arsenal: Từ Dial Square đến biểu tượng London.
