Theo quan niệm từ xưa, có 4 người không đi viếng mộ, Tổ Tiên độ Tiền - Tài - Danh hưởng mãi là phụ nữ mang thai, trẻ em dưới 6 tuổi, người già yếu và chàng rể mới.
1. Phụ nữ mang thai
Trong mỗi gia đình, phụ nữ mang thai được xem như viên ngọc quý, là hiện thân của hy vọng và tương lai khi mang trong mình một sinh linh bé nhỏ. Tuy nhiên, khi Thanh minh đến, việc đi tảo mộ thường diễn ra ngoài trời, tại những vùng đồi núi hẻo lánh với đường sá gập ghềnh, ẩn chứa nhiều rủi ro.
Không chỉ vậy, không khí trang nghiêm, tĩnh lặng nơi nghĩa trang có thể khiến người mẹ dễ xúc động, ảnh hưởng không tốt đến thai nhi. Vì thế, để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé, tránh những tai nạn đáng tiếc, phụ nữ mang thai thường được khuyên ở nhà, giữ gìn sự an lành cho bản thân và đứa trẻ sắp chào đời.
2. Trẻ em dưới 6 tuổi
Những đứa trẻ dưới 6 tuổi, với tâm hồn trong trẻo và ngây thơ, chưa thể hiểu được ý nghĩa của sinh tử, biệt ly. Đưa các em đến nghĩa trang – nơi không gian lạ lẫm, bầu không khí trầm buồn – có thể khiến chúng hoảng sợ, bất an, thậm chí khóc lóc không ngừng.
Hơn nữa, nghĩa trang thường đông đúc, ồn ào, nguy cơ trẻ lạc mất hoặc gặp chuyện không hay là điều khó tránh. Vì vậy, để bảo vệ tâm hồn non nớt và sức khỏe của con trẻ, cha mẹ nên để các bé ở nhà, tránh những ký ức không vui có thể in sâu trong lòng chúng.
3. Người già yếu
Với những cụ ông, cụ bà đã lớn tuổi và sức khỏe suy giảm, việc tham gia tảo mộ là một thử thách lớn cả về thể chất lẫn tinh thần. Nếu đường đến nghĩa trang quá trắc trở, thời tiết thất thường có thể khiến các cụ mệt mỏi, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Chưa kể, cảm xúc khi đối diện với phần mộ tổ tiên dễ làm các cụ xúc động mạnh, ảnh hưởng đến tâm lý và sức khỏe. Vì lòng hiếu thảo và sự quan tâm, con cháu thường thay mặt các cụ thực hiện nghi lễ, để người lớn tuổi được nghỉ ngơi, tránh những tổn hại không đáng có.
4. Chàng rể mới cưới (theo phong tục một số nơi)
Ở một số vùng miền có tập tục rằng chàng rể mới cưới không nên tham gia tảo mộ nhà vợ trong năm đầu hôn lễ. Quan niệm này bắt nguồn từ tư duy cổ xưa, khi người ta cho rằng chàng rể mới vẫn là "người ngoài", chưa hòa nhập hoàn toàn vào tình cảm gia đình bên vợ. Việc để anh ấy sớm tham gia nghi lễ tưởng nhớ tổ tiên nhà vợ có thể bị xem là thiếu tôn kính, thậm chí làm phật lòng linh hồn người đã khuất.
Tuy nhiên, theo dòng chảy của thời gian, xã hội hiện đại đã cởi mở hơn. Nhiều gia đình không còn khắt khe với quy định này, mà linh hoạt điều chỉnh dựa trên hoàn cảnh và tình cảm thực tế. Thậm chí, có nơi còn khuyến khích chàng rể mới tham gia để nhanh chóng hòa nhập, bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên nhà vợ và gắn kết hơn với gia đình lớn. Sự thay đổi này cho thấy tính nhân văn và khả năng thích nghi của văn hóa truyền thống.
