Cuộc sống đôi khi đưa chúng ta đến những tình huống cần đến vay mượn – không có gì sai khi nhờ vả người khác, nhất là trong lúc khó khăn. Nhưng cách bạn nói, cách bạn đưa ra lời nhờ ấy mới là điều người khác nhớ mãi. Dưới đây là bốn câu nói phổ biến khi vay tiền, dễ khiến đối phương cảm thấy không thoải mái và khiến bạn bị “đánh giá” EQ thấp dù vô tình.
“Chưa biết khi nào, nhưng mình sẽ trả sớm thôi”
Lời hứa “mập mờ” chẳng giúp người nghe bớt lo, chỉ khiến họ hoang mang hơn thôi. Bởi lẽ, khi không có cam kết rõ ràng như ngày tháng trả nợ, người cho vay sẽ tự đặt câu hỏi: “Bao giờ thì nhận lại được?” Chẳng ai muốn bắt chước vị thế như thế này lâu dài – cả người vay và người cho vay đều cảm thấy bất an nếu không có ranh giới rõ rệt.
“Mọi người đều vay tiền mà, có gì đâu mà buồn vậy?”
Câu nói này có vẻ nhẹ nhàng và thân thiện, nhưng thực chất là một cách ‘biện minh’ cho việc nhờ người khác giúp đỡ, như thể hành động ấy chẳng có gì to tát. Thực tế bạn đang xem nhẹ nghĩa vụ của mình và vô tình gạt bỏ cảm nhận riêng của người cho vay. Mỗi người có hoàn cảnh riêng, nên mỗi lần vay mượn cũng cần được đối xử là chuyện cá nhân, không thể “tiện miệng cười cho xong” kiểu đại trà.
“Bạn bè mà, phải giúp nhau chứ, làm gì mà tính toán chi li”
Việc nhắc đến tình bạn để buộc người khác “phải” giúp hóa ra là một kiểu đòn tâm lý khá tinh tế mà không hề đáng yêu. Bạn đang khiến người cho vay cảm thấy không giúp thì… tội nghiệp, mà giúp thì lại dưới áp lực, không phải xuất phát từ sự thoải mái, tự nguyện. Tình bạn đáng trân trọng là khi cả hai đều thấy bình đẳng và không bị đan xen bởi kỳ vọng quá nặng.
“Không giúp mình thì… mình chẳng biết nhờ ai nữa”
Câu này thể hiện rõ hơn sự phụ thuộc, thiếu khả năng tự xử lý, và đồng thời tạo ra cảm giác ám ảnh mãnh liệt với bên cho vay, như họ là “cứu tinh” cuối cùng. Trong khi đó, với tư duy trưởng thành và cảm xúc vững vàng, mình luôn cố gắng tìm nhiều phương án khác nhau, như vay ngân hàng, nhờ người thân khác, làm thêm, hoặc hoãn việc chi tiêu không cần thiết trước khi nghĩ đến việc nhờ ai đó.
Vay tiền có gì sai đâu? Nhưng... cách thể hiện mới là thứ gợi lên EQ
Điều mà người khác cảm nhận khi nhìn vào hành vi vay mượn của bạn không đơn thuần là số tiền, mà là thái độ, là sự minh bạch, là sự tôn trọng. Người có EQ cao không ngại thẳng thắn nói: “Mình đang gặp khó, mình cần vay bao nhiêu, mình sẽ trả vào ngày X, mình biết khoản vay nợ này quan trọng với bạn, nên nếu bạn không tiện, mình hoàn toàn hiểu và sẽ tìm cách khác.” Cách bạn trình bày mang đến cảm giác bạn cân nhắc đến cảm xúc và quyền lợi của người khác, và bạn giữ trách nhiệm với lời mình nói.
Tại sao cần lưu ý cách nói khi vay tiền?
Tin tưởng là vốn quý
Mỗi lần chúng ta vay, người cho vay đã đặt một phần tin tưởng vào mình. Nếu mỗi lời nói sau đó chỉ là hứa suông, thì dần dần niềm tin ấy vỡ vụn, mối quan hệ dễ đi đến chỗ khó cứu vãn.
Giữ quan hệ quý hơn tiền bạc
Có nhiều trường hợp vì một khoản vay nhỏ mà bạn bè, người thân lạnh nhạt, mất kết nối. Quan hệ tốt giữa người với người không nên bị đổ vỡ vì thiếu tinh tế trong lời nói.
Thói quen nói lên con người
Lâu dần, cách bạn giao tiếp và xử lý khoản vay sẽ hình thành nên dấu ấn về phong cách của bạn - người có ý thức, có trách nhiệm, hay ngược lại, thiếu trưởng thành trong xử lý tài chính.
Làm sao để vay tiền một cách văn minh, tự tin và giữ được lòng tin?
- Thẳng thắn và rõ ràng: Ghi rõ lý do vay, số tiền, thời hạn trả, và kèm theo lời xin lỗi nếu vì bạn mà người khác chịu ảnh hưởng. Chẳng hạn: “Mình đang cần gấp 5 triệu để đóng học phí, có thể trả vào ngày 20/9. Nếu bạn không tiện, mình hiểu và sẽ tìm phương án khác.”
- Thể hiện sự lựa chọn độc lập: Trước khi vay, hãy cân nhắc các cách khác: vay ngân hàng, cắt giảm chi tiêu, làm việc thêm, hoặc vay từ quỹ lương. Khi bạn đến nhờ, hãy để người được hỏi biết bạn đã rất cố gắng tìm nhiều cách rồi.
- Theo sát lời hứa: Nếu đã nói, hãy cố gắng thực hiện đúng. Nếu có sự chậm trễ, hãy chủ động thông báo và xin lỗi, không để người khác phải bối rối do thông tin mập mờ.
- Bày tỏ sự biết ơn: Một lời cảm ơn chân thành, không cần câu nệ hình thức, nhưng rõ ràng từ trái tim sẽ giúp giữ ấn tượng cảm xúc tốt đẹp hơn.
Kết: EQ không nằm ở việc bạn có vay tiền hay không, mà ở cách bạn đối diện với hoàn cảnh và xử lý mối quan hệ khi cần vay mượn
Chúng ta không thể tránh khỏi những lúc gặp khó khăn tài chính. Nhưng bạn có thể quyết định mình là người chủ động, trưởng thành và trân trọng mối quan hệ, hay người bị đẩy vào thế phụ thuộc, khiến người khác cảm thấy khó xử. Câu nói hay hành động nào cũng ít nhất khiến đối phương cảm nhận được một phần cảm xúc thật sự của bạn. Cho nên, hãy để lời nói nhỏ giúp bạn giữ được giá trị lớn – lòng tin và sự tôn trọng từ người quanh mình.
