Từ ngày 1/8/2024, Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực, kéo theo nhiều thay đổi lớn trong công tác quản lý, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Một trong những điểm được quan tâm nhiều nhất chính là việc xóa bỏ hình thức “Sổ đỏ hộ gia đình”, thay vào đó là ghi nhận cụ thể quyền sử dụng đất theo từng cá nhân. Tuy nhiên, nhiều người dân đang hoang mang trước thông tin “không đổi sổ sẽ bị phạt đến 20 triệu đồng”. Vậy thực hư như thế nào?
Sổ đỏ hộ gia đình bị xóa bỏ, có bắt buộc đổi sang mẫu mới?
Theo quy định tại khoản 3, Điều 256, Luật Đất đai 2024 (Luật số 31/2024/QH15), tất cả các loại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp trước ngày 1/8/2024 vẫn giữ nguyên giá trị pháp lý. Người sử dụng đất không bắt buộc phải đổi sang mẫu Giấy chứng nhận mới, trừ trường hợp có nhu cầu cập nhật hoặc khi thực hiện giao dịch liên quan đến thửa đất.
Nghĩa là, nếu sổ đỏ đang sử dụng không có sai sót về thông tin, không bị rách nát, không có yêu cầu sang nhượng, tặng cho hay thừa kế… thì người dân hoàn toàn không bắt buộc phải đổi. Thông tin lan truyền rằng không đổi sẽ bị xử phạt 20 triệu đồng là không đúng sự thật và không có căn cứ pháp lý.
Khi nào cần đổi hoặc cấp lại sổ đỏ theo mẫu mới?
Dù không bắt buộc phải đổi, nhưng một số trường hợp dưới đây, người dân sẽ cần thực hiện việc cấp đổi hoặc cấp lại Giấy chứng nhận:
Thay đổi thông tin: Khi chủ sử dụng đất thay đổi họ tên, chứng minh thư, số căn cước công dân, địa chỉ… đều cần điều chỉnh lại Giấy chứng nhận.
Biến động về đất đai: Gộp thửa, chia tách thửa đất, thay đổi diện tích, mục đích sử dụng hoặc tài sản gắn liền với đất.
Sang nhượng, tặng cho, thừa kế: Khi thực hiện giao dịch chuyển quyền sử dụng đất thì bắt buộc phải đổi sang sổ mới.
Sổ đỏ bị hư hỏng, rách nát, mờ chữ: Khi sổ không còn nguyên vẹn hoặc khó đọc thông tin, người dân nên xin cấp lại để tránh phát sinh rắc rối pháp lý.
Có nhu cầu cá nhân: Người dân muốn cập nhật thông tin mới hoặc ghi tên các thành viên trong hộ gia đình có chung quyền sử dụng đất theo quy định mới.
Đổi sổ theo quy định mới có điểm gì khác biệt?
Một điểm đáng chú ý trong Luật Đất đai 2024 là từ sau ngày 1/8/2024, các Giấy chứng nhận sẽ không còn ghi “hộ gia đình” mà thay vào đó là tên các cá nhân cụ thể có chung quyền sử dụng đất. Việc này nhằm đảm bảo minh bạch quyền lợi và nghĩa vụ của từng thành viên trong hộ, tránh tranh chấp sau này.
Việc ghi tên từng người sẽ do các thành viên tự thỏa thuận, lập văn bản cam kết và chịu trách nhiệm trước pháp luật. Nếu không có thỏa thuận, quyền sử dụng đất sẽ được xác định theo quy định tại Bộ luật Dân sự và các văn bản hướng dẫn có liên quan.
Phạt đến 20 triệu đồng trong trường hợp nào?
Mức phạt đến 20 triệu đồng là đúng, nhưng không áp dụng cho những người không đổi sổ theo mẫu mới. Khoản phạt này áp dụng cho các trường hợp không đăng ký biến động đất đai sau khi đã phát sinh giao dịch như sau:
a. Các trường hợp bắt buộc phải sang tên (đăng ký biến động):
- Chuyển nhượng, mua bán nhà đất.
- Tặng cho, thừa kế quyền sử dụng đất.
- Góp vốn bằng đất đai.
- Thay đổi thông tin chủ sử dụng đất.
- Tách thửa, hợp thửa đất.
b. Mức xử phạt theo Nghị định 91/2019/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 04/2022/NĐ-CP):
Cá nhân: Phạt từ 1 – 20 triệu đồng tùy theo mức độ vi phạm, giá trị thửa đất và thời gian chậm đăng ký biến động.
Tổ chức: Có thể bị phạt đến 40 triệu đồng nếu không thực hiện đăng ký biến động đúng quy định.
Ngoài phạt tiền, người vi phạm còn phải thực hiện đầy đủ thủ tục sang tên theo quy định và có thể bị hạn chế quyền sử dụng đất, ví dụ không được chuyển nhượng, thế chấp...
Lưu ý dành cho người dân
Nếu đang sở hữu sổ đỏ hộ gia đình cấp trước 1/8/2024, không cần lo lắng đổi sổ nếu không có biến động.
Tuy nhiên, người dân nên kiểm tra tính chính xác của thông tin trên sổ đỏ và các giấy tờ cá nhân, bởi khi cần thực hiện các giao dịch trong tương lai sẽ dễ dàng hơn nếu thông tin đã được cập nhật.
Khi có nhu cầu đổi sổ, nên liên hệ trực tiếp Văn phòng đăng ký đất đai cấp huyện hoặc UBND xã/phường để được hướng dẫn đúng quy trình và tránh bị lừa bởi các đối tượng mạo danh tư vấn.
