Gia Cát Lượng là vị tể tướng lừng danh của Thục Hán thời Tam Quốc. Nhân vật này được nhiều người biết đến với hình ảnh mặc áo Bát Quái, ngồi trên xe đẩy với phong thái khá ung dung. Đặc biệt, trong tay Gia Cát Lượng luôn cầm một chiếc quạt lông vũ trắng.
Theo trích dẫn khảo chứng của nhà sử học Chu Nhất Lương (Trung Quốc) có nhiều tác phẩm trước đây đã mô tả về chiếc quạt của Gia Cát Lượng.
"Thái bình ngự lãm" có viết: "Lượng ngồi xe ngựa, cầm quạt lông vũ trắng chỉ huy ba quân, tiến dừng theo nó". Đây là đoạn mô tả Gia Cát Lượng đóng quân ở Vị Tân.
Ngoài ra, nhiều văn tịch khác của thời Ngụy - Tấn - Nam - Bắc triều cũng ghi chép về chiếc quạt lông trắng của Gia Cát Lượng.
Đối với Gia Cát Lượng, chiếc quạt này được coi là vật bất ly thân, là một phần diện mạo không thể thiếu. Chiếc quạt này theo ông đến khắp các chiến trường lớn nhỏ. Bản thân nó cũng trở thành một biểu tượng quen thuộc. Không những thế, chiếc quạt lông vũ này còn mang theo nhiều tầng ý nghĩa khác nhau. Nó thậm chí còn được coi là vật có khả năng gieo rắc nối ám ảnh đối với quân địch.
Về cơ bản, chiếc quạt của Gia Cát Lượng đầu tiên chỉ là một vật dùng cá nhân. Người ta đưa ra phỏng đoán rằng chiếc quạt này được làm bằng lông chim trĩ hoặc chim hạc, những loài chim có bộ lông trắng muốt.
Vùng đất Hán mạt là nơi có thời tiết vô cùng nóng bức nên mang bên mình một chiếc là vật dụng không thể thiếu. Quạt cũng có tác dụng xua đuổi các loại côn trùng.
Tuy nhiên, chiếc quạt này không phải một vật dụng thông thường mà còn mang nhiều ý nghĩa đặc biệt.
Biểu tượng cho trí tuệ uyên bác và sự điềm tĩnh của Gia Cát Lượng
Theo sử sách, trong các tình huống căng thẳng, thậm chí nguy cấp đến nghẹt thở, Gia Cát Lượng vẫn xuất hiện với hình ảnh tay cầm quạt phe phẩy. Điều này tạo ra hình ảnh của một vị quân sư luôn tự tin, bình tĩnh, nắm thế cực trong tay.
Chiếc quạt luôn xuất hiện cùng Gia Cát Lượng tạo nên sự ung dung, tự tại của nhân vật này. Hình ảnh của ông đối lập hoàn toàn với chiến trường hỗ loạn và đầy khốc lieetuj.
Việc Gia Cát Lượng xuất hiện trong tay cầm chiếc quạt phe phẩy ra hiệu ứng mạnh mẽ. Hành động này nhằm tiếp thêm sự tự tin cho những người lính. Đối với phía quân địch, sự ung dung này cũng khiến kẻ thù phải dè chừng, lo lắng trước sự tính toán thâm sâu khó lượng của Gia Cát Lượng.
Chiếc quạt được làm bằng lông vũ màu trắng thể hiện được sự thành cao, gợi nhắc tới bộ có minh mẫn.
Công cụ chỉ huy
Trong các trận chiến nảy lửa, chiếc quạt của Gia Cát Lượng cũng có những chiến thuật ứng phó phù hợp. Nhiều người cho rằng chiếc quạt trong tay ông được phe phẩu uyển chuyển chính là một cách tín hiệu bí mật để chỉ huy binh sĩ.
Mặc dù việc này không có những bằng chứng lịch sử để chứng minh nhưng trong hình ảnh chiếc quạt được coi như "vũ khí vô hình" điều khiển hàng vạn binh mã được mô tả trong Tam Quốc Diễn Nghĩa là một hình ảnh ấn tượng, hấp dẫn người đọc.
Thể hiện sự uy nghi, quyền lực ngầm
Chiếc quạt trong tay Gia Cát lượng thể hiện sự uy nghi và quyền lực. Việc luôn cầm quạt trong tay tạo thành hỉnh ảnh đặc trưng, không thể nhầm lẫn cho vị quân sư tài ba, người được cho là có thể xoay chuyển càn khôn, có khả năng định đoạt số mệnh của cả một quốc gia.
Chỉ cần nhìn thấy chiếc quạt lông vũ trắng, người ta đã có thể cảm nhận được sự hiện diện của một nhân vật có trí tuệ uyên thâm, có quyền lực vô cùng lớn, có thể chi phối diễn biến của các cuộc chiến.
Ngoài các tầng ý nghĩa trên, hình ảnh Gia Cát Lượng luôn cầm chiếc quạt trong tay cũng có thể là sản phẩm của các tác phẩm văn học, điện ảnh, truyền hình... Các tác giả đã biến nó trở thành vật bất ly thân của vị quân sư tài ba này.
