Trên thực tế, tính cách nhỏ nhen của một người chịu ảnh hưởng rất lớn từ môi trường gia đình. Trẻ em có thói quen soi mói, chấp nhặt khi trưởng thành thường xuất thân từ bốn kiểu gia đình dưới đây.
Gia đình thích lợi dụng
Không ít bậc phụ huynh có thói quen lợi dụng người khác trong đời sống hằng ngày: đi siêu thị thì lấy thêm quà khuyến mãi, đi ăn cùng bạn bè thì tìm cách “né” trả tiền. Trẻ lớn lên trong môi trường đó dễ coi việc lợi dụng là bình thường.
Thực tế cho thấy, những đứa trẻ như vậy thường ngại trả lại đồ đã mượn, hay tìm cách làm ít việc hơn khi hợp tác cùng bạn bè. Về lâu dài, tính cách ích kỷ này gây cản trở trong các mối quan hệ xã hội. Để khắc phục, cha mẹ cần làm gương bằng lối sống trung thực, biết chia sẻ và dạy con đối xử chân thành với người khác để nhận lại sự tôn trọng và tình bạn.
Gia đình quá tiết kiệm
Tiết kiệm là đức tính tốt, nhưng khi bị đẩy đến mức keo kiệt, nó lại tạo nên ảnh hưởng tiêu cực cho trẻ. Ví dụ, một số phụ huynh luôn từ chối khi con muốn mua sách hay tham gia hoạt động ngoại khóa chỉ vì cho rằng tốn kém.
Sống lâu trong môi trường ấy, trẻ trở nên quá nhạy cảm với tiền bạc, thậm chí trở thành người keo kiệt khi trưởng thành. Các chuyên gia khuyến cáo cha mẹ nên chi tiêu hợp lý, vừa tiết kiệm vừa đảm bảo chất lượng cuộc sống. Việc cho con một khoản tiền tiêu vặt nhỏ hằng tuần cũng là cách rèn luyện kỹ năng quản lý tài chính và giúp trẻ hiểu rằng tiền bạc sinh ra để phục vụ cuộc sống, chứ không phải để tích trữ mù quáng.
Một gia đình hay cãi vã
Trong những gia đình mà cha mẹ thường xuyên to tiếng vì những chuyện nhỏ nhặt, bầu không khí nặng nề ấy sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến con cái. Trẻ sống lâu trong môi trường như vậy thường trở nên bất ổn về cảm xúc, dễ tính toán chi li và tin rằng chỉ có cãi vã mới giải quyết được vấn đề.
Chẳng hạn, cha mẹ của một cậu bé luôn cãi nhau vì những chuyện vụn vặt, nên khi đến trường cậu cũng thường xuyên xung đột với bạn bè. Chỉ cần một hành động khiến cậu không hài lòng, cậu lập tức cãi vã, thậm chí đánh nhau.
Để hạn chế điều này, cha mẹ nên tránh cãi vã trước mặt con và cố gắng duy trì một gia đình hòa thuận, ấm áp. Nếu có mâu thuẫn, hãy chọn cách trao đổi bình tĩnh, tìm giải pháp trong hòa bình. Đồng thời, trẻ cũng cần được dạy cách kiểm soát cảm xúc và học cách giải quyết vấn đề bằng lý trí.
Thiếu sự quan tâm của gia đình
Nhiều bậc cha mẹ vì quá bận rộn mà ít quan tâm đến nhu cầu tinh thần của con cái. Trẻ lớn lên trong sự thiếu vắng tình thương dễ cảm thấy bất an, và để thu hút sự chú ý, chúng thường soi mói, chấp nhặt những điều nhỏ nhặt trong cuộc sống.
Ví dụ, có một cậu bé sống cùng ông bà vì bố mẹ đi làm xa quanh năm. Ở trường, cậu thường xuyên cãi vã với bạn bè về những chuyện nhỏ, khiến cả thầy cô lẫn bạn học đều không hài lòng. Thực chất, đó là cách cậu bé thể hiện sự bất mãn và khao khát tình yêu thương của cha mẹ.
Cha mẹ cần dành nhiều thời gian hơn để lắng nghe và đồng hành cùng con. Những hoạt động đơn giản như trò chuyện, chơi cùng hay chia sẻ suy nghĩ sẽ giúp trẻ cảm nhận được sự quan tâm và tình yêu thương. Gia đình chính là lớp học đầu tiên, còn cha mẹ là những người thầy đầu tiên định hình tính cách con.
Để trẻ trưởng thành một cách lành mạnh, cha mẹ hãy tạo dựng một môi trường gia đình ấm áp, khuyến khích con biết bao dung, cởi mở và nhìn cuộc sống bằng thái độ tích cực, lạc quan.
