Người không hề có ý định trả từ đầu
Người vay nhưng chẳng bao giờ nhắc đến chuyện trả, hoặc có nhắc thì cũng toàn những lời hứa suông – đó chính là kiểu người đầu tiên bạn nên tránh xa khi nói đến chuyện tiền nong. Họ thường rất khéo miệng, thậm chí tỏ ra đáng thương, chân thành khiến bạn nghĩ rằng mình giúp là “đúng người, đúng lúc”. Nhưng thực tế, họ chẳng hề có kế hoạch hoàn trả, cũng chẳng thấy áy náy gì nếu bạn mất trắng.
Bạn sẽ thấy họ viện hết lý do này đến lý do khác: hôm nay kẹt tiền, mai chuyển khoản trễ, tuần sau có việc gấp... Và cứ thế, tháng này sang tháng khác, lời hứa trở thành gió bay.
Chuyên gia tài chính cá nhân Nguyễn Minh Anh từng chia sẻ: "Nếu một người không đưa ra thời hạn trả nợ rõ ràng, hoặc cứ né tránh mỗi khi bạn nhắc đến chuyện hoàn tiền, thì rất có thể họ đã xác định từ đầu là không trả. Đó không còn là vay, mà là lợi dụng lòng tốt."
Với kiểu người này, càng cho vay bạn càng mất uy tín với chính mình. Đừng để sự cả nể biến bạn thành “nạn nhân tự nguyện”.
Người sống buông thả, tiêu xài không có điểm dừng
Có những người không quản lý nổi tài chính cá nhân, nhưng lại luôn muốn sống “trên mức mình có”. Họ vay tiền để mua sắm hàng hiệu, đi du lịch, đổi điện thoại mới, tổ chức sinh nhật rình rang... Khi bạn cho họ vay, không chỉ là bạn đang góp phần nuôi lớn lối sống buông thả, mà còn tự đẩy mình vào thế khó khi họ không đủ khả năng trả nợ.
Người tiêu xài không kiểm soát cũng thường là người không biết quý trọng giá trị đồng tiền. Họ không cảm nhận được áp lực từ món nợ bởi trong đầu luôn có tư tưởng “sẽ xoay được”. Nhưng xoay từ đâu, khi họ chẳng có kế hoạch tài chính bền vững?
Một chuyên gia tâm lý từng phân tích: "Những người tiêu xài cảm tính thường có xu hướng đổ lỗi cho hoàn cảnh khi rơi vào nợ nần, nhưng ít ai chịu nhìn lại chính mình. Họ không cố tình làm bạn khó xử, nhưng họ vô tình khiến bạn trở thành người gánh hậu quả."
Hãy nhớ, giúp đỡ không đồng nghĩa với tiếp tay. Thay vì đưa tiền, bạn có thể lắng nghe, chia sẻ hướng đi tích cực hơn – như tư vấn cách tiết kiệm, quản lý thu chi, tìm thêm thu nhập...
Người “quay vòng” vay nợ – tín hiệu đỏ từ xa
Đây là kiểu người mà xung quanh luôn có vài “chủ nợ quen mặt”. Họ mượn tiền người này để trả cho người kia, rồi tiếp tục vay thêm để trả tiếp – vòng quay không hồi kết. Trong số đó, bạn có thể trở thành “bánh răng mới” mà họ đưa vào guồng máy nợ nần.
Những người vay kiểu này thường rất giỏi kể khổ. Họ sẽ khiến bạn tin rằng chỉ cần bạn giúp một chút, họ sẽ vượt qua khó khăn và làm lại từ đầu. Nhưng thực tế, nợ cũ chưa trả, nợ mới đã tới – bạn càng cho vay, họ càng lún sâu.
Một nghiên cứu từ Viện Quản lý tài chính cá nhân (PFI Việt Nam) cho thấy, hơn 60% trường hợp vay theo kiểu xoay vòng không thể trả hết nợ trong vòng 12 tháng, và 1/3 trong số đó mất luôn khả năng thanh toán.
Với kiểu người này, sự thông cảm không đủ để giúp họ thay đổi. Đôi khi, cách bạn từ chối mới là cú “cảnh tỉnh” giúp họ đối mặt với thực tế.
Biết nói “không” để giữ lòng bình yên
Chuyện tiền bạc luôn là bài kiểm tra khó trong các mối quan hệ. Không ít người đã mất cả tình thân chỉ vì một lần cho vay mà không lấy lại được. Vậy nên, đừng cảm thấy tội lỗi khi bạn từ chối. Bạn đang bảo vệ mình, và cũng đang giữ gìn mối quan hệ ở mức an toàn.
Hãy đặt ra nguyên tắc tài chính cho chính mình: chỉ cho vay trong khả năng có thể mất, chỉ giúp khi người nhận thực sự nỗ lực để thay đổi, và tuyệt đối không để tình cảm che mờ lý trí.
Có người từng nói: "Tiền không mua được tình cảm, nhưng có thể làm rõ ai là người nên giữ, ai là người nên buông."
Hãy là người phụ nữ vừa có lòng tốt, vừa có bản lĩnh. Vì đôi khi, một chút tỉnh táo hôm nay sẽ giúp bạn yên tâm cả đời.
