Từ ngàn xưa, ông bà ta vẫn thường nói: “Đa phần nỗi khổ đều bắt nguồn từ chính bản thân mình”. Câu nói tưởng chừng đơn giản, nhưng lại chứa đựng triết lý sâu sắc về cách con người tự tạo ra và nuôi dưỡng đau khổ trong cuộc sống. Thực tế, không ít người oán trách hoàn cảnh, đổ lỗi cho người khác, nhưng nếu bình tĩnh nhìn lại, phần lớn nỗi đau lại xuất phát từ chính cách ta nghĩ, ta hành động, và những lựa chọn sai lầm.
Người xưa còn đúc kết, nếu một người mang trong mình 3 đặc điểm dưới đây thì rất dễ rơi vào vòng luẩn quẩn của khổ đau, khó lòng tìm được hạnh phúc thực sự.
1. Quá chấp vào quá khứ, không chịu buông bỏ
Một trong những nguyên nhân lớn nhất khiến con người sống không vui, đó là giữ mãi những chuyện đã qua. Có người cả đời không quên được một mối tình tan vỡ, một lời nói xúc phạm, hay một thất bại đau đớn trong sự nghiệp.
Điều đáng nói, quá khứ vốn không thể thay đổi, nhưng chúng ta lại để nó chi phối tâm trí và cảm xúc mỗi ngày. Người xưa dạy: “Quá khứ như nước chảy qua cầu”, nghĩa là hãy để những gì đã qua trôi đi, bởi càng bám chặt, ta càng tự kéo mình vào vũng bùn của khổ đau.
Nhiều người không hạnh phúc không phải vì hiện tại quá tệ, mà vì họ sống mãi trong ký ức buồn, so sánh hôm nay với những “ngày vàng son” hoặc mãi day dứt vì lỗi lầm cũ. Kết quả là, dù cơ hội mới có đến, họ cũng không thể nắm bắt, vì trái tim đã nặng trĩu những bóng ma quá khứ.
2. So sánh bản thân với người khác rồi ghen tỵ
Trong thời đại mạng xã hội, bệnh “so sánh” càng trở nên trầm trọng. Thấy bạn bè thành công, khoe nhà đẹp, xe sang, du lịch khắp nơi, nhiều người lập tức cảm thấy mình kém cỏi, thất bại.
Người xưa đã dặn: “Biển rộng trời cao, ai cũng có chỗ đứng riêng”. Mỗi người sinh ra đều có một hành trình và thời điểm nở hoa khác nhau. So sánh bản thân với người khác chẳng khác nào tự cầm dao đâm vào tim mình.
So sánh còn làm nảy sinh lòng đố kỵ, khiến tâm trí bất an, khó tận hưởng những gì mình đang có. Thậm chí, nhiều người vì muốn “bằng bạn bằng bè” mà vay nợ, tiêu xài quá mức, tự đẩy mình vào áp lực tài chính, dẫn đến khổ đau kéo dài.
Muốn hạnh phúc, hãy tập trung vào hành trình của mình, nỗ lực từng ngày và biết ơn những điều nhỏ bé. Khi thôi so sánh, tâm hồn sẽ nhẹ nhõm hơn rất nhiều.
3. Không kiểm soát được cảm xúc và lời nói
Người xưa có câu: “Một lời nói ra, bốn ngựa khó đuổi”. Lời nói và hành động trong lúc nóng giận có thể gây ra tổn thương sâu sắc cho người khác và cả chính bản thân mình.
Có người chỉ vì một phút bốc đồng mà đánh mất công việc, tình bạn hoặc hạnh phúc gia đình. Có người vì không biết kiềm chế cảm xúc mà gây xung đột, rồi cả đời hối hận.
Cảm xúc tiêu cực giống như ngọn lửa, nếu ta để nó bùng lên quá mức, nó sẽ thiêu rụi tất cả. Người không biết quản lý cảm xúc thường dễ rơi vào vòng xoáy giận dữ – hối hận – lại tiếp tục nóng nảy, khiến cuộc đời không lúc nào yên ổn.
Hạnh phúc thực sự chỉ đến khi ta học được cách bình tĩnh trước mọi tình huống, suy nghĩ trước khi nói, và đặt mình vào vị trí của người khác trước khi hành động.
Muốn bớt khổ đừng trông chờ người tới cứu, hãy bắt đầu từ chính mình. Người xưa nói “tự mình gây khổ, trời cũng khó cứu” không phải để trách móc, mà để nhắc nhở ta rằng: nguồn gốc hạnh phúc hay đau khổ đều nằm ở cách ta đối diện và xử lý cuộc sống.
Nếu biết buông bỏ quá khứ, ngừng so sánh, và kiểm soát tốt cảm xúc, ta sẽ tự giải thoát bản thân khỏi phần lớn nỗi đau. Hạnh phúc không phải thứ tìm kiếm ở bên ngoài, mà là trạng thái bình an từ trong tâm.
Vì vậy, từ hôm nay, hãy thử buông những gì cần buông, sống trọn vẹn với hiện tại, và đối xử nhẹ nhàng hơn với chính mình. Khi đó, nỗi đau sẽ dần tan biến, nhường chỗ cho sự bình yên và niềm vui giản dị nhưng bền lâu.
