Mùa hè 2025 khép lại với một cột mốc lịch sử: các CLB Ngoại hạng Anh đã chi tới 3,1 tỷ bảng cho chuyển nhượng, vượt xa con số 2,5 tỷ bảng ở thời điểm cuối tháng 8 và phá vỡ mọi kỷ lục trước đó. Sự thống trị tài chính của giải đấu nước Anh đã tạo ra khoảng cách lớn với phần còn lại của châu Âu, biến ngay cả những đội bóng tầm trung thành những thế lực mua sắm đáng gờm.
Sự chênh lệch thể hiện rõ rệt khi Ngoại hạng Anh chi nhiều hơn tổng cộng bốn giải đấu lớn còn lại – La Liga, Bundesliga, Serie A và Ligue 1. Những thương vụ tiêu biểu cho sức mạnh này là Thierno Barry gia nhập Everton với giá 27 triệu bảng, hay Leeds chiêu mộ cầu thủ từ AC Milan, Hoffenheim và Lyon dù chỉ là tân binh.
Sunderland thậm chí bỏ ra 30 triệu bảng để mua Habib Diarra từ Strasbourg và 17 triệu bảng cho Xhaka của Leverkusen. Điều này cho thấy, ngoài các siêu CLB châu Âu, gần như bất kỳ ngôi sao nào cũng có thể trở thành mục tiêu của những đội bóng nằm ngoài top 6 Ngoại hạng Anh.
Nguồn lực tài chính khổng lồ này bắt nguồn từ nhiều yếu tố. Doanh thu truyền hình là nền tảng vững chắc khi giải đấu thu về 1,69 tỷ bảng mỗi năm từ bản quyền tại Anh cùng mức tăng 27% từ gói bản quyền quốc tế. Mức chi trả trung tâm cho các CLB cũng ở mức vượt trội: mùa trước, đội bét bảng Southampton nhận 109 triệu bảng – nhiều hơn cả nhà vô địch Bundesliga hay La Liga.
Ngoài ra, việc có kỷ lục 6 đội dự Champions League giúp Ngoại hạng Anh bổ sung thêm hàng trăm triệu bảng, chưa kể những khoản thưởng từ Club World Cup cho Man City và Chelsea.
Chiến lược gia tăng doanh thu ngày càng quyết liệt. Everton chuyển sang sân vận động mới, nhiều CLB nâng giá vé và tăng ghế hạng sang. Lượng khán giả quốc tế và khách du lịch bóng đá trở thành nguồn lợi nhuận quan trọng. Song song đó, chính sách chuyển nhượng cũng thay đổi dưới tác động của quy định PSR.
Các đội ngày càng coi học viện là “trung tâm lợi nhuận” khi bán cầu thủ trưởng thành từ lò đào tạo được tính là lợi nhuận thuần. Chelsea mùa hè này thu về 275 triệu bảng từ bán cầu thủ, gần như bù đắp toàn bộ số tiền chi ra.
Điểm nhấn khác là xu hướng ưu tiên mua sắm các cầu thủ tấn công. Theo thống kê, 60% tổng chi tiêu được dành cho tiền đạo, tiền vệ công và cầu thủ chạy cánh, tăng mạnh so với mức 45% của 4 mùa trước. Manchester United là ví dụ điển hình với 207 triệu bảng cho bộ ba Cunha, Mbeumo và Sesko.
Dẫu vậy, không phải đội nào cũng “mạnh tay”. Aston Villa buộc phải dè dặt vì chi tới 91% doanh thu cho lương, trong khi tám CLB có mức chi ròng không quá 10 triệu bảng. Các đội mới lên hạng như Burnley, Leeds hay Sunderland lại chi tới 350 triệu bảng để tránh cảnh xuống hạng ngay lập tức – kịch bản từng xảy ra với cả 6 đội thăng hạng trong hai năm qua.
Các chuyên gia nhận định Ngoại hạng Anh đang chứng kiến một “cuộc chạy đua vũ trang”. Rủi ro bị tụt lại hoặc rớt hạng khiến chi tiêu leo thang không ngừng, mỗi bản hợp đồng kỷ lục lại đẩy thị trường lên nấc mới. Tuy nhiên, sự siết chặt của PSR cùng bối cảnh bản quyền truyền hình có dấu hiệu bão hòa khiến không thể khẳng định xu hướng này sẽ kéo dài mãi.
Dẫu vậy, hè 2025 đã khẳng định một sự thật: Ngoại hạng Anh vẫn là trung tâm quyền lực số một của bóng đá toàn cầu, không chỉ trên sân cỏ mà còn trên bàn đàm phán chuyển nhượng.
