Khi cô đơn trở thành một vấn đề xã hội
Tờ Nikkei Asian Review nhận định, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao, áp lực tài chính và sự khó khăn trong các mối quan hệ tình cảm đang khiến ngày càng nhiều người trẻ Trung Quốc chọn cuộc sống độc thân, khép mình. Nhưng điều nghịch lý là họ không muốn chia sẻ với gia đình vì sợ bị lo lắng, cũng không muốn than thở với bạn bè vì sợ bị đánh giá.
Chính từ đó, dịch vụ “cho thuê người lạ để tâm sự” trở nên phổ biến. Nó không chỉ là một hình thức giao tiếp mới, mà còn là lối thoát tâm lý cho nhiều người.
Một giờ để được lắng nghe
Tại Bắc Kinh, một blogger tên Yang, 27 tuổi, đã thử nghiệm công việc này như một trải nghiệm xã hội. Cô nhận 125 Nhân dân tệ/giờ để cùng khách dạo IKEA, lắng nghe tâm sự về chuyện tình yêu. Sau buổi trò chuyện, điều Yang rút ra là: khách hàng không cần một cuộc hội thoại logic, họ cần một người thực sự lắng nghe.
AI không thể... nắm tay
Nghiên cứu của Tencent năm 2024 cũng khẳng định: AI thiếu sự hiện diện thực tế – yếu tố then chốt trong việc chăm sóc cảm xúc. Khi một người cao tuổi cần đi khám bệnh, họ không chỉ cần được dìu dắt mà còn cần sự an tâm đến từ cái nắm tay hay câu nói động viên nhẹ nhàng.
Anh Yi Xiang – người khiếm thị sống ở Ôn Châu – từng thuê dịch vụ này để đi dạo quanh Tây Hồ. Anh chia sẻ, điều khiến anh hài lòng không chỉ là sự giúp đỡ mà còn là cảm giác "được nhìn thấy thế giới" qua lời kể và cảm xúc của người đồng hành. Một AI không thể mang đến trải nghiệm như vậy.
Con người – sự linh hoạt không thể lập trình
Các chuyên gia tâm lý cũng cho biết, chatbot có thể nói những lời an ủi, nhưng không thể cảm nhận cảm xúc thật của con người để phản ứng linh hoạt. Khi một khách hàng chợt lặng im vì xúc động, người đồng hành có thể dừng lại, đổi chủ đề, thậm chí ôm nhẹ an ủi – điều mà AI hoàn toàn không làm được.
Cô Alaia Zhang (22 tuổi), người đang làm công việc này để kiếm sống trong thời gian thất nghiệp, cho biết: “Người trẻ hiện nay không dễ mở lòng, họ sợ tổn thương và thiếu người đủ tin tưởng để chia sẻ. Thậm chí tôi cũng cảm thấy cô đơn”.
Ngoài ra, chi phí trị liệu tâm lý cao và nỗi lo bị kỳ thị khiến nhiều người chọn cách "thuê người lạ" như một giải pháp dễ chịu và riêng tư hơn.
Nỗi lo về dữ liệu: Rào cản lớn với AI
Theo khảo sát của Baijing Tech năm 2024, gần 50% người được hỏi cho biết họ không tin tưởng chia sẻ chuyện riêng tư với một hệ thống AI vì sợ bị lộ dữ liệu. Trong khi đó, với người thật, họ có thể kiểm tra thông tin, đặt lịch hẹn tại nơi công cộng và kiểm soát tình huống tốt hơn.
AI không thể chịu trách nhiệm pháp lý nếu có sự cố, cũng không thể giúp khách hàng vào vai người bạn, người yêu hay người thân – như cách nhiều khách hàng cần để giải tỏa căng thẳng.
Khi dịch vụ trở thành “người thân thứ hai” của người già
Trung Quốc đang bước vào thời kỳ dân số già hóa nhanh chóng. Kéo theo đó là nhu cầu đồng hành với người cao tuổi tăng vọt.
Cô Cui Pei (38 tuổi, Tây An) hiện thu nhập khoảng 6.000 Nhân dân tệ/tháng từ việc đưa đón và chăm sóc người già. Khách hàng của cô thường là con cái bận rộn hoặc ở nước ngoài. Họ thuê cô như một "người thân thay thế" để đưa cha mẹ đi khám, trò chuyện buổi tối, mua đồ, nấu ăn… – một chuỗi việc mà AI hoàn toàn bất lực.
“Chúng tôi không đơn thuần là người giúp việc. Chúng tôi phải hiểu và đồng cảm như người thân thực sự của họ”, cô Cui chia sẻ.
AI có thể là công cụ mạnh mẽ để tự động hóa nhiều lĩnh vực, nhưng những dịch vụ gắn liền với cảm xúc con người, sự hiện diện và đồng cảm – như nghề tâm sự với người lạ – vẫn là nơi máy móc chưa thể chen chân. Trong thế giới hiện đại đầy cô đơn, một người biết lắng nghe thực sự đôi khi lại quý giá hơn hàng ngàn câu trả lời từ chatbot.
