EFL Cup hay còn được biết đến với tên gọi là Cúp bóng đá Liên đoàn Anh (English Football League Cup) là một trong hai giải đấu loại trực tiếp lớn nhất của bóng đá Anh, bên cạnh FA Cup.
Ra đời từ mùa giải 1960–61 với tên gọi Football League Cup, sân chơi này ban đầu được hình thành để giải quyết các vấn đề về doanh thu và tận dụng hệ thống đèn chiếu sáng mới tại các sân vận động.
Trải qua nhiều tên gọi khác nhau do các hợp đồng tài trợ, EFL Cup duy trì vai trò quan trọng, cung cấp một danh hiệu quốc nội và suất tham dự cúp châu Âu cho đội vô địch. Sau đây, hãy cùng tìm hiểu qua hồ sơ lịch sử chi tiết về sự hình thành, phát triển và những cột mốc đáng nhớ của giải đấu.
| Mốc thời gian | Sự kiện xảy ra |
| 1960–61 | Giải đấu được khai sinh với tên gọi Football League Cup; Aston Villa là đội vô địch đầu tiên. |
| 1966–67 | Chung kết chuyển sang thể thức một trận duy nhất tại Sân vận động Wembley. |
| 1968 | Giải đấu bắt đầu trao suất tham dự cúp châu Âu cho đội vô địch (UEFA Cup). |
| 1969–70 | Lần đầu tiên tất cả 92 câu lạc bộ thuộc Liên đoàn bóng đá Anh đều tham dự. |
| 1981 | Giải đấu bắt đầu có nhà tài trợ đầu tiên, đổi tên thành Milk Cup; mở ra thời kỳ giải đấu liên tục thay đổi tên gọi theo nhà tài trợ. |
| 1981–1984 | Liverpool thiết lập kỷ lục vô địch 4 lần liên tiếp. |
| 1992 | Manchester United dưới thời HLV Sir Alex Ferguson giành danh hiệu League Cup đầu tiên trong lịch sử. |
| 2001 | Trận chung kết được chuyển đến Sân vận động Thiên niên kỷ, Cardiff trong thời gian Wembley được xây dựng lại. |
| 2012–13 | Bradford City (đội Hạng Hai) vào đến trận chung kết, tạo nên một trong những cú sốc lớn nhất lịch sử giải đấu dù nhận thất bại 0-5 trước Swansea City ở trận tranh danh hiệu. |
| 2018–2021 | Manchester City cân bằng kỷ lục vô địch 4 lần liên tiếp của Liverpool. |
| 2018–19 | Thể thức thay đổi: Loại bỏ hiệp phụ (trừ chung kết) và bỏ luật bàn thắng sân khách ở bán kết. |
Nguồn gốc và Giai đoạn Khởi đầu (1960 – 1966)
Bối cảnh ra đời và Mục tiêu
Ý tưởng về Cúp Liên đoàn (League Cup) đến từ Thư ký Liên đoàn bóng đá Anh, Alan Hardaker. Được biết, Hardaker đề xuất giải đấu như một cách để các câu lạc bộ bù đắp doanh thu bị mất do việc giảm số lượng trận đấu theo kế hoạch tái cơ cấu được dự kiến triển khai lúc bấy giờ.
Ngoài ra, vào cuối thập niên 1950, phần lớn các đội bóng hàng đầu đã trang bị đèn chiếu sáng cho sân nhà. League Cup được giới thiệu cụ thể là giải đấu giữa tuần, dưới ánh đèn, nhằm tận dụng việc kéo khán giả đến sân vào những tối mùa đông.
Ban đầu, Cúp Liên đoàn Anh phải đối mặt với sự phản đối từ nhiều câu lạc bộ, đặc biệt là các đội hàng đầu vì họ lo ngại sân chơi này sẽ làm phân tâm khỏi giải VĐQG và Cúp châu Âu (European Cup).
Thể thức ban đầu và Những Nhà vô địch đầu tiên
Giải đấu đầu tiên diễn ra vào mùa giải 1960–61. Trong 6 năm đầu, trận chung kết được tổ chức theo thể thức hai lượt đi và về. Aston Villa là đội bóng đầu tiên đăng quang khi giành chiến thắng trước Rotherham United với tổng tỷ số 3–2 sau hai lượt trận.
Trong giai đoạn này, nhiều câu lạc bộ thuộc Hạng Nhất (First Division) từ chối tham gia, mở ra cơ hội cho các đội ở hạng dưới tiến sâu và điều này góp phần tạo nên những bất ngờ tại giải.
Norwich City (Hạng Hai) là đội đầu tiên ngoài Hạng Nhất vô địch vào năm 1962. Sau đó là Queen's Park Rangers (Hạng Ba) vào năm 1967 và Swindon Town (Hạng Ba) vào năm 1969.
Giai đoạn ban đầu, các thành viên đội chiến thắng nhận được phần thưởng là một ca rượu thay vì huy chương truyền thống.
Giai đoạn Thay đổi Thể thức và Hội nhập Châu Âu (1967 – 1980)
Trận Chung kết duy nhất tại Wembley
Từ mùa giải 1966–67, giải đấu chuyển sang thể thức chung kết một trận đấu duy nhất tại Sân vận động Wembley. Queen's Park Rangers (QPR) là đội đầu tiên vô địch theo thể thức chung kết mới. Đội bóng đang thi đấu ở giải Hạng Ba khi đó tạo nên cú sốc bằng việc đánh bại West Bromwich Albion 3–2 tại Wembley.
Suất dự cúp châu Âu - Bước ngoặt lớn
Năm 1968, việc giới thiệu suất tham dự giải đấu châu Âu cho đội vô địch được xem là bước ngoặt quan trọng nhất giúp nâng tầm giải đấu. Kể từ mùa giải 1969–70, đội vô địch League Cup được đảm bảo suất tham dự cúp châu Âu, ban đầu là Inter-Cities Fairs Cup và sau đó là UEFA Cup hay còn được gọi với cái tên Europa League hiện tại.
Với cơ hội tham dự cúp châu Âu, các đội bóng Hạng Nhất Anh đã bắt đầu dành sự tập trung nhiều hơn cho đấu trường này. Lần đầu tiên, tất cả 92 câu lạc bộ thuộc Liên đoàn bóng đá Anh đều tham dự League Cup là vào mùa giải 1969–70.
Sự thống trị và những bất ngờ
Giai đoạn này chứng kiến sự đa dạng của các đội vô địch, bao gồm những tên tuổi như Manchester City, Tottenham Hotspur, Wolverhampton Wanderers và Nottingham Forest.
Dưới thời HLV Brian Clough, Nottingham Forest giành hai danh hiệu liên tiếp vào các năm 1978 và 1979, trở thành CLB đầu tiên bảo vệ được ngôi vương ở sân chơi này.
Giai đoạn Kỷ nguyên Tài trợ và Sự thống trị của Liverpool (1981 – 2000)
Kỷ nguyên Tài trợ - Thay đổi tên gọi liên tục
Năm 1981, League Cup trở thành giải đấu cúp lớn đầu tiên của Anh chấp nhận tài trợ bằng việc liên tục thay đổi tên gọi, đánh dấu sự khởi đầu của một xu hướng kéo dài đến ngày nay:
+ Milk Cup (1981–1986): Nhà tài trợ đầu tiên là Milk Marketing Board (Hội đồng Tiếp thị Sữa).
+ Littlewoods Challenge Cup (1986–1990).
+ Rumbelows Cup (1990–1992).
+ Coca-Cola Cup (1992–1998).
+ Worthington Cup (1998–2003).
Sự thống trị tuyệt đối của Liverpool
Liverpool đã thiết lập kỷ lục vô địch 4 lần liên tiếp từ 1981 đến 1984. Huyền thoại Ian Rush của The Reds là một trong những người vô địch nhiều nhất với 5 lần đăng quang trong khi đội chủ sân Anfield là tập thể giành được nhiều danh hiệu EFL Cup nhất trong lịch sử với 10 lần nâng cúp.
Nottingham Forest là đội tiếp theo khẳng định sức mạnh ở giai đoạn này khi giành chiến thắng hai lần liên tiếp vào các năm 1989 và 1990. Tuy nhiên, kỷ nguyên của họ đã chấm dứt khi Manchester United giành danh hiệu League Cup đầu tiên vào năm 1992 bằng việc đánh bại chính Nottingham Forest. Kể từ đó, đội chủ sân City Ground vẫn chưa một lần nếm trải cảm giác được thi đấu ở trận chung kết EFL Cup.
Giai đoạn Thiên niên kỷ và Sự nổi lên của nhóm Big Six (2001 – 2016)
Chung kết tại Cardiff và tái xây dựng Wembley
Trong thời gian Sân vận động Wembley được xây dựng lại, trận chung kết được chuyển đến Xứ Wales với địa điểm được ấn định là Sân vận động Thiên niên kỷ (Millennium Stadium) tại Cardiff. Đây là nơi tổ chức các trận chung kết từ năm 2001 đến 2007.
Mãi đến năm 2008, cuộc chạm trán quyết định danh hiệu EFL Cup mới trở lại London tại Sân vận động Wembley mới. Giai đoạn này cũng chứng kiến giải đấu có hai lần được đổi tên gọi, bao gồm Carling Cup (2003-2012) và Capital One Cup (2012-2016).
Những kỷ lục và bất ngờ đầu Thế kỷ 21
Bước sang thế kỷ mới, Liverpool và Chelsea là những đội thành công nhất khi trận chung kết diễn ra tại Cardiff khi mỗi CLB giành được hai danh hiệu.
Mùa giải 2012–13, một bất ngờ lớn đã xảy ra khi Bradford City, đội bóng đang chơi ở giải Hạng Hai – League Two lúc bấy giờ đã làm nên lịch sử khi đánh bại ba đội Ngoại hạng Anh, bao gồm Wigan Athletic, Arsenal và Aston Villa trên đường vào chung kết. Họ là đội bóng đầu tiên từ giải đấu cấp độ 4 của Anh vào chung kết trong hơn 50 năm.
Dù vậy, ở màn so tài định đoạt ngôi vương, Bradford City đã không thể viết nên câu chuyện cổ tích của riêng mình khi gục ngã trước Swansea City của HLV Michael Laudrup và chân sút có phong độ cao, Michu với tỷ số đậm đà 0-5.
Giai đoạn Hiện tại và Định hướng tương lai (2016 – Đến nay)
Thay đổi tên gọi và Sự thống trị của Manchester City
Với việc Football League đổi tên thành English Football League, giải đấu cũng được đổi tên thành EFL Cup vào mùa giải 2016-2017 trước khi được gọi với danh xưng Carabao Cup theo nhà tài trợ từ 2017 đến nay.
Giai đoạn này cũng chứng kiến sự thống trị của Manchester City khi thầy trò HLV Pep Guardiola đã cân bằng kỷ lục vô địch 4 lần liên tiếp của Liverpool, từ năm 2018 đến 2021. The Citizens cũng là đội đăng quang ở EFL Cup nhiều thứ 2 trong lịch sử tính đến năm 2025 với 8 lần nâng cúp, chỉ xếp sau Liveprool với 10 lần.
Thay đổi thể thức
Để giảm tải cho các đội bóng, đặc biệt là các CLB tham dự cúp châu Âu, Cúp Liên đoàn Anh đã có những điều chỉnh về thể thức.
Kể từ mùa giải 2018–19, hiệp phụ đã bị loại bỏ ở tất cả các vòng đấu, ngoại trừ trận chung kết. Như vậy, nếu hai đội hòa sau 90 phút sẽ tiến thẳng đến loạt sút luân lưu.
Ngoài ra, Luật bàn thắng sân khách cũng bị loại bỏ đối với vòng bán kết, cũng là vòng đấu duy nhất có hai lượt trận.
Đặc biệt, Hệ thống Trợ lý trọng tài video (VAR) được áp dụng tại tất cả những sân vận động của các CLB đang chơi ở Ngoại hạng Anh.
Vai trò và Giá trị
Tiếp nối những giá trị lịch sử trong quá khứ, đội vô địch EFL Cup tiếp tục nhận được suất tham dự cúp châu Âu, có thể là UEFA Europa Conference League hoặc UEFA Europa League, tùy thuộc vào bối cảnh.
Mặc dù được coi là giải đấu có uy tín thấp hơn FA Cup và Ngoại hạng Anh, EFL Cup vẫn là danh hiệu đầu tiên mà các đội có thể giành được sớm nhất trong mùa giải khi trận chung kết thường diễn ra vào tháng 2. Đồng thời, sân chơi này cũng mở ra cơ hội quan trọng để các đội bóng nhỏ hơn hoặc các CLB thuộc League One hay League Two gây bất ngờ và giành được vinh quang.
Những thông tin và thống kê đáng chú ý
| Danh mục | Chi tiết |
| Tên chính thức | English Football League Cup (EFL Cup) |
| Năm thành lập | 1960–61, với tên gọi Football League Cup |
| Cơ quan tổ chức | English Football League (EFL) |
| Đội vô địch nhiều nhất | Liverpool (10 lần) |
| Đội vô địch liên tiếp nhiều nhất | Liverpool (4 lần, 1981–1984) & Manchester City (4 lần, 2018–2021) |
| Sân vận động chung kết | Wembley Stadium (London) |
| Số đội tham dự | 92 |
| Giá trị giải thưởng | Đội vô địch nhận suất tham dự cúp châu Âu, Europa League hoặc Europa Conference League tùy vào bối cảnh |
EFL Cup, dù thường được xem là danh hiệu thứ yếu, đã chứng minh được giá trị và sức sống của mình qua hơn 60 năm lịch sử.
Từ một giải đấu được tạo ra để giải quyết vấn đề tài chính cho các câu lạc bộ, sân chơi này đã trở thành một nền tảng quan trọng, tạo cơ hội cho các đội bóng hạng thấp viết nên những câu chuyện cổ tích và là mục tiêu thực tế để các tên tuổi lớn tìm kiếm danh hiệu.
Sự thay đổi liên tục của các nhà tài trợ cùng với sự thống trị của các thế lực như Liverpool hay Manchester City đã định hình EFL Cup thành một giải đấu hiện đại, đầy tính cạnh tranh và là một phần không thể thiếu của bức tranh bóng đá Anh ngày nay.
Nếu bạn muốn khám phá bản sắc và giá trị cốt lõi đã tạo nên Liverpool, mời đọc series DNA của Liverpool.
