Luật Bảo hiểm Xã hội (BHXH) 2024, chính thức có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, mang đến những thay đổi quan trọng, đặc biệt là mở rộng cơ hội hưởng lương hưu cho những người lao động tham gia BHXH muộn hoặc có thời gian đóng không liên tục.
Quy định này được kỳ vọng sẽ giúp nhiều người lao động, đặc biệt là những người ở độ tuổi trung niên (khoảng 45 tuổi trở lên) mới bắt đầu tham gia BHXH hoặc có quá trình làm việc không liên tục, có cơ hội nhận lương hưu khi đến tuổi nghỉ hưu, thay vì phải lo lắng về việc không đủ điều kiện tích lũy 20 năm đóng BHXH theo quy định cũ. Điều này cũng áp dụng cho những lao động tự do, thường gặp khó khăn trong việc duy trì đóng BHXH liên tục.
Cần lưu ý rằng quy định giảm số năm đóng tối thiểu này không áp dụng cho những người hưởng lương hưu do suy giảm khả năng lao động.
Tuy nhiên, việc giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu đòi hỏi một sự điều chỉnh trong cách tính lương hưu. Theo Luật BHXH 2014, tỷ lệ hưởng lương hưu tối thiểu là 45% sau 20 năm đóng. Luật BHXH 2024, do đó, đưa ra cách tính mới để đảm bảo sự công bằng và bền vững của hệ thống.
Theo đó, đối với lao động nữ, mức lương hưu hàng tháng sẽ bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ mỗi năm đóng thêm sẽ được cộng thêm 2%, với mức tối đa là 75%.
Đối với lao động nam, mức lương hưu hàng tháng bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng với 20 năm đóng BHXH, sau đó cứ mỗi năm đóng thêm sẽ được cộng thêm 2%, với mức tối đa là 75%. Tuy nhiên, nếu lao động nam chỉ có thời gian đóng BHXH từ 15 đến dưới 20 năm, mức lương hưu hàng tháng sẽ bằng 40% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng với 15 năm đóng, và cứ mỗi năm đóng thêm sẽ được cộng thêm 1%.
Những lao động có thời gian đóng BHXH dài hơn vẫn sẽ được hưởng lương hưu với tỷ lệ cao hơn, không thay đổi so với quy định hiện hành.
Luật BHXH 2024 cũng đặc biệt chú trọng việc khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thay vì lựa chọn nhận BHXH một lần. Luật mới sẽ có những sửa đổi và bổ sung chính sách nhằm gia tăng quyền lợi và nâng cao tính hấp dẫn của chế độ lương hưu.
Ông Lê Đình Quảng, Phó Trưởng ban Chính sách pháp luật, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nhận định: "Đề xuất giảm số năm đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống 15 năm là một sự tiến bộ vì người lao động".
Ông Quảng nhấn mạnh rằng việc giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu mang lại "lợi ích kép", vừa góp phần ngăn chặn làn sóng rút BHXH một lần, vừa giúp tăng số lượng người tham gia vào hệ thống BHXH.
