Luật Bảo hiểm xã hội 2024 sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, mang đến nhiều thay đổi quan trọng trong chính sách an sinh. Trong đó, một tin vui lớn cho người lao động là dù đã đóng BHXH từ 20 năm trở lên, vẫn có trường hợp được nhận BHXH một lần. Đây là quyền lợi đặc biệt mà không phải ai cũng nắm rõ.
Quy định mới về hưởng BHXH một lần
Theo khoản 1, Điều 70 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, người lao động sau khi chấm dứt tham gia BHXH, nếu có yêu cầu, sẽ được giải quyết hưởng BHXH một lần khi thuộc một trong các trường hợp sau:
Đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH. Nếu không chọn hưởng một lần, người lao động có thể nhận trợ cấp hằng tháng theo Điều 23 của Luật này.
- Ra nước ngoài để định cư.
- Mắc bệnh hiểm nghèo như ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS.
- Người bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc thuộc diện khuyết tật đặc biệt nặng.
- Người có thời gian đóng BHXH trước ngày Luật có hiệu lực, sau 12 tháng không tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện, và chưa đủ 20 năm đóng BHXH.
- Các trường hợp phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không tiếp tục tham gia BHXH và không đủ điều kiện hưởng lương hưu.
Điểm đáng chú ý là: người lao động đã đóng BHXH trên 20 năm nhưng thuộc diện ra nước ngoài định cư, mắc bệnh hiểm nghèo hoặc bị suy giảm khả năng lao động nặng vẫn được rút BHXH một lần. Đây là quy định mở, đảm bảo quyền lợi cho người lao động trong những tình huống đặc biệt.
Cách tính mức hưởng BHXH một lần từ 1/7/2025
Khoản 3, Điều 70 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 nêu rõ: mức hưởng BHXH một lần được tính dựa trên số năm đã đóng BHXH và tiền lương làm căn cứ đóng, không bao gồm phần ngân sách Nhà nước hỗ trợ đối với BHXH tự nguyện. Cụ thể:
- Với thời gian đóng trước năm 2014: Mỗi năm được tính bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
- Với thời gian đóng từ năm 2014 trở đi: Mỗi năm được tính bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
- Nếu thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm: Mức hưởng bằng số tiền đã đóng, nhưng tối đa không quá 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng.
Ví dụ: Một lao động có 22 năm đóng BHXH, trong đó 10 năm trước 2014 và 12 năm sau 2014, nếu rút BHXH một lần sẽ được tính:
- 10 năm x 1,5 tháng = 15 tháng lương bình quân.
- 12 năm x 2 tháng = 24 tháng lương bình quân.→ Tổng cộng là 39 tháng lương bình quân đóng BHXH.
Cách tính này giúp người lao động dễ dàng dự đoán được số tiền mình có thể nhận, đảm bảo tính minh bạch và công bằng.
Quyền lợi đặc biệt với người đóng BHXH trên 20 năm
Thông thường, lao động sau khi đóng đủ 20 năm BHXH sẽ hướng tới mục tiêu nhận lương hưu hằng tháng khi đủ tuổi. Tuy nhiên, thực tế có nhiều trường hợp không thể hoặc không muốn nhận lương hưu. Với Luật BHXH 2024, người lao động có thêm lựa chọn:
- Nhận BHXH một lần để chủ động nguồn tài chính khi ra nước ngoài sinh sống, hoặc khi mắc bệnh hiểm nghèo cần chi phí chữa trị.
- Giải quyết quyền lợi linh hoạt trong những tình huống đặc biệt, thay vì buộc phải chờ đến tuổi hưu.
- Đảm bảo công bằng cho những người đã đóng dài hạn nhưng gặp rủi ro sức khỏe hoặc thay đổi hoàn cảnh sống.
Như vậy, người lao động tham gia BHXH trên 20 năm không chỉ có cơ hội nhận lương hưu ổn định, mà trong một số trường hợp nhất định vẫn được rút trọn quyền lợi một lần – một cơ chế vừa bảo vệ vừa linh hoạt.
Những điều cần lưu ý khi rút BHXH một lần
Mặc dù chính sách mở ra nhiều quyền lợi, song các chuyên gia khuyến nghị người lao động nên cân nhắc kỹ trước khi quyết định rút BHXH một lần:
- Rút BHXH một lần đồng nghĩa từ bỏ cơ hội hưởng lương hưu và thẻ BHYT miễn phí khi về già.
- Người lao động nên so sánh lợi ích ngắn hạn và dài hạn, đặc biệt là trong bối cảnh tuổi thọ trung bình ngày càng tăng.
- Trường hợp bắt buộc như ra nước ngoài định cư hoặc mắc bệnh hiểm nghèo, việc rút BHXH một lần là giải pháp phù hợp.
