Đậu đen là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, nổi tiếng với hàm lượng chất xơ và các khoáng chất thiết yếu, đồng thời là thực phẩm phổ biến và giá rẻ. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp khi dùng đậu đen, đặc biệt là những người có một số vấn đề sức khỏe đặc thù. Dưới đây là những nhóm người cần cân nhắc khi bổ sung đậu đen vào thực đơn hàng ngày.
1. Người bị rối loạn tiêu hóa
Đậu đen chứa nhiều chất xơ hòa tan và không hòa tan, giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả. Nhưng với những người bị hội chứng ruột kích thích (IBS) hoặc viêm đại tràng, việc ăn đậu đen có thể gây ra hiện tượng đầy hơi, chướng bụng và khó tiêu. Các oligosaccharide trong đậu đen rất khó tiêu hóa và có thể lên men trong ruột, gây ra khí thải, theo nghiên cứu từ Tạp chí Tiêu hóa Lâm sàng Hoa Kỳ.
2. Người mắc bệnh thận mãn tính
Đậu đen giàu kali và phốt pho, những khoáng chất cần hạn chế ở bệnh nhân thận mãn tính. Lượng kali cao có thể làm rối loạn nhịp tim, trong khi dư thừa phốt pho gây mất cân bằng khoáng chất và tăng nguy cơ loãng xương. Viện Thận Hoa Kỳ (NKF) khuyến cáo người bệnh thận cần kiểm soát lượng khoáng chất này thật chặt chẽ.
3. Người bị bệnh gout
Đậu đen chứa purin, một hợp chất khi phân hủy sẽ tạo ra axit uric. Axit uric dư thừa trong máu là nguyên nhân chính gây bệnh gout. Vì vậy, những người đang bị gout hoặc có nguy cơ tăng axit uric máu nên hạn chế ăn đậu đen để tránh tái phát các cơn đau cấp tính.
4. Người thiếu hụt men G6PD
Ở một số người bị thiếu men G6PD (Glucose-6-phosphate dehydrogenase), các hợp chất oxy hóa trong đậu đen như vicine và convicine có thể gây ra hiện tượng tan máu cấp tính. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết thiếu hụt men G6PD là một rối loạn di truyền phổ biến, ảnh hưởng đến nhiều người, đặc biệt tại châu Á và châu Phi.
5. Người có hệ miễn dịch yếu
Đậu đen sống hoặc chưa được nấu chín kỹ chứa lectin, một loại protein có thể gây ngộ độc, dẫn đến các triệu chứng như buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cảnh báo rằng nhóm người có hệ miễn dịch yếu như người cao tuổi, phụ nữ mang thai, hoặc bệnh nhân hóa trị dễ bị ảnh hưởng nặng nề hơn khi ăn đậu đen chưa chín.
6. Người bị dị ứng đậu
Mặc dù ít gặp, nhưng dị ứng đậu đen vẫn có thể xảy ra. Biểu hiện thường gặp là phát ban, sưng tấy mặt, môi, lưỡi, hoặc khó thở. Những ai từng dị ứng với các loại đậu khác nên thận trọng khi dùng đậu đen và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Để hạn chế các tác dụng phụ không mong muốn, người dùng nên ngâm đậu đen kỹ càng và nấu chín hoàn toàn trước khi ăn. Nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ hoặc đang gặp các vấn đề sức khỏe kể trên, tốt nhất nên tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể. Đậu đen là thực phẩm bổ dưỡng nhưng cần dùng đúng cách để phát huy tối đa lợi ích và tránh các rủi ro sức khỏe.
