Nhiều người băn khoăn không biết việc thắp hương gà mái có phạm phải đại kỵ hay không.
Vì sao người Việt thường chọn gà trống để cúng?
Việt Nam chịu ảnh hưởng sâu sắc từ tư tưởng Nho giáo và Đạo giáo, vốn đặt trọng nam hơn nữ. Điều này cũng phản ánh trong việc lựa chọn lễ vật dâng lên gia tiên và thần linh, thường ưu tiên tính nam. Chính vì vậy, gà trống thường được chọn trong các dịp lễ quan trọng.
Một lý do khác là gà trống tơ, chưa đạp mái, thường được dùng để cúng. Trong khi đó, gà mái đến tuổi thịt thường đã đẻ trứng, không phù hợp để làm lễ vật.
Biểu tượng của gà trống trong văn hóa Việt
Gà trống mang nhiều ý nghĩa phong thủy và tâm linh. Tiếng gáy của gà trống được xem như sự kết nối giữa con người và thần linh, đánh thức mặt trời, mang lại ánh sáng và khởi đầu mới. Trong các dịp quan trọng như Tết, ngày giỗ, ông Công ông Táo hay khai trương, gà trống thường được chọn với mong muốn cầu mưa thuận gió hòa, sự hòa hợp và may mắn.
Gà trống còn tượng trưng cho sức mạnh, sự sống mãnh liệt và là biểu trưng cho nam giới với đủ năm đức tính:
Văn: Mào đỏ trên đầu và hai yếm thịt dưới cổ giống mũ cánh chuồn của tiến sĩ.
Võ: Cựa gà là biểu tượng của vũ khí, thể hiện sức mạnh.
Dũng: Gà trống sẵn sàng chiến đấu để bảo vệ đàn.
Nhân: Khi được cho ăn, gà trống thường gọi đàn cùng ăn.
Tín: Dù mưa nắng, gió rét, gà trống luôn gáy đúng giờ.Yếu tố thẩm mỹ và phong thủy
Xét về hình dáng, gà trống với mào to và dáng vẻ uy dũng thường đẹp hơn khi bày lên mâm cúng. Trong văn hóa, gà trống nhỏ nhưng mạnh mẽ, uy vũ, thường ngủ trên cây cao thể hiện sự sạch sẽ, phong thái khỏe mạnh, và mang giá trị phong thủy cao, biểu trưng cho sức khỏe và sự sung túc.
Quan niệm về sát sinh
Theo quan niệm giảm sát sinh, việc cúng gà mái có thể làm tăng nguy cơ sát sinh, đặc biệt nếu chọn phải gà mái đã đẻ trứng. Điều này khiến gà trống trở thành lựa chọn phù hợp và nhân văn hơn.
Chính những lý do trên mà gà trống thường được người Việt chọn làm lễ vật để cúng dâng tổ tiên và thần linh.
Chọn gà mái để cúng, liệu có phù hợp?
Theo quan niệm dân gian và phong thủy, trong những dịp quan trọng như cúng Giao thừa, năm mới, ông Công ông Táo, khai trương cửa hàng, cưới hỏi… thì gà trống, đặc biệt là gà trống tơ hoặc trống thiến chưa đạp mái, được ưu tiên chọn.
Gà trống mang ý nghĩa sạch sẽ, linh nghiệm và biểu tượng của tài lộc. Tiếng gáy của gà trống cũng được xem là cách đánh thức năng lượng mới, kết nối với thần linh, mang lại may mắn. Đặc biệt, trong đêm Giao thừa, việc cúng gà mái bị coi là không hợp phong thủy, vì thiếu “thần gà” để đánh thức mặt trời, không mang lại một khởi đầu thuận lợi cho năm mới.
Khi nào nên chọn gà mái?
Tuy nhiên, trong những dịp như tuần rằm hay các ngày cúng thông thường, việc chọn gà mái lại không phạm vào điều cấm kỵ nào. Trong trường hợp này, gà mái thường được chế biến chặt thành đĩa thay vì bày nguyên con như gà trống. Gà mái tơ là lựa chọn tốt, biểu trưng cho sự may mắn và bình an.
Đặc biệt, gà mái thường được ưu tiên trong các dịp cúng cầu con cái, cúng gia tiên, cúng vong linh, hoặc cúng cô hồn. Với ý nghĩa biểu trưng cho sự sinh sôi nảy nở, gà mái rất phù hợp cho những nghi lễ mang tính cầu nguyện. Ngoài ra, trong các mâm cúng dâng món ăn thông thường, gà mái cũng được sử dụng vì thịt thơm, ngon và dễ chế biến.
Tóm lại, việc chọn gà mái hay gà trống phụ thuộc vào mục đích của từng lễ cúng. Mỗi loại đều mang ý nghĩa riêng, cần lựa chọn phù hợp để đảm bảo sự trang nghiêm và đúng phong tục.