Nhiều người hiện nay có thói quen sử dụng thực phẩm bổ sung như một phần không thể thiếu trong chế độ chăm sóc sức khỏe hằng ngày. Với quan niệm rằng sản phẩm có nguồn gốc từ thiên nhiên thì an toàn tuyệt đối, không ít người lạm dụng các loại viên uống bổ sung mà không lường trước được hậu quả. Trên thực tế, một số thực phẩm bổ sung có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng thận, đặc biệt khi dùng với liều cao hoặc kéo dài mà không có chỉ định của bác sĩ.
Dưới đây là danh sách 5 loại thực phẩm bổ sung phổ biến nhưng có thể gây hại đến thận mà nhiều người không ngờ tới:
1. Nghệ – Dễ gây sỏi thận nếu dùng liều cao
Nghệ được biết đến với đặc tính chống viêm, kháng khuẩn và là nguyên liệu quen thuộc trong y học cổ truyền cũng như ẩm thực. Tuy nhiên, người có tiền sử sỏi thận hoặc rối loạn chức năng thận nên cẩn trọng.
Nghệ chứa hàm lượng oxalate cao – một chất có khả năng kết hợp với canxi trong cơ thể và hình thành sỏi thận. Việc tiêu thụ nghệ với liều lượng lớn hoặc thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi, đặc biệt ở những người vốn có nguy cơ cao.
2. Vitamin C – Không nên lạm dụng liều cao
Vitamin C là vi chất thiết yếu giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống oxy hóa và cải thiện làn da. Tuy nhiên, việc dùng vitamin C vượt quá liều khuyến nghị có thể dẫn đến hậu quả khôn lường.
Liều khuyến nghị vitamin mỗi ngày chỉ ở mức 75 mg cho nữ và 90 mg cho nam. Tuy vậy, nhiều người bổ sung với liều lên tới 1.000 mg/ngày – vượt xa mức an toàn. Lượng vitamin C dư thừa được đào thải qua thận dưới dạng oxalat – chất có thể tích tụ và hình thành sỏi thận.
Một nghiên cứu công bố năm 2023 cũng chỉ ra rằng dùng liều cao vitamin C có liên quan đến nguy cơ tăng oxalat niệu, dẫn tới tổn thương thận cấp tính ở một số người.
3. Canxi – Tốt cho xương nhưng có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận
Canxi đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương khớp. Tuy nhiên, việc bổ sung canxi không đúng cách, nhất là dùng liều cao, có thể gây ra gánh nặng cho thận.
Theo các chuyên gia, khi dùng chung canxi với vitamin C, nguy cơ hình thành sỏi thận càng tăng do sự kết hợp giữa canxi và oxalat. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ khi dùng canxi, đặc biệt là ở người có tiền sử sỏi thận. Trong một số trường hợp, việc kết hợp thêm magiê và vitamin B6 có thể giúp giảm thiểu nguy cơ này.
4. Kali – Chỉ nên dùng khi có chỉ định y tế
Trường Y Harvard (Hoa Kỳ) khuyến cáo không nên dùng thực phẩm bổ sung chứa kali hằng ngày nếu không có chỉ định cụ thể của bác sĩ. Kali là chất điện giải cần thiết, nhưng với người có chức năng thận yếu hoặc bệnh thận mãn tính, việc kiểm soát lượng kali đưa vào là điều cực kỳ quan trọng.
Tăng kali máu – tình trạng kali tích tụ trong máu – có thể gây ra rối loạn nhịp tim, thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được kiểm soát kịp thời. Nhiều loại thực phẩm bổ sung thảo dược hiện nay có chứa kali ẩn, càng khiến người bệnh dễ gặp rủi ro hơn nếu không kiểm tra thành phần kỹ lưỡng.
5. Cam thảo – Gây tổn thương thận nếu dùng quá mức
Cam thảo là dược liệu phổ biến trong Đông y với nhiều công dụng như thanh lọc cơ thể, cải thiện tiêu hóa. Tuy nhiên, tiêu thụ cam thảo liều cao hoặc kéo dài thời gian có thể ảnh hưởng đến thận.
Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy, glycyrrhizin – hoạt chất chính trong cam thảo – có khả năng làm tăng huyết áp và gây ảnh hưởng đến chức năng thận. Trung tâm Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NCCIC) cảnh báo: người bị cao huyết áp, tim mạch hoặc đang có bệnh lý về thận không nên sử dụng cam thảo tùy tiện, đặc biệt là ở dạng tinh chất hoặc viên nén đậm đặc.
