Vùng đầu và cổ là khu vực tập trung nhiều cơ quan quan trọng của cơ thể như tuyến giáp, thanh quản, khoang miệng, hầu họng, các xoang và mũi. Bất kỳ cơ quan nào trong số này đều có thể là vị trí khởi phát ung thư, khiến ung thư vùng đầu - cổ trở thành nhóm bệnh lý phức tạp, khó điều trị và tiềm ẩn nhiều nguy cơ.
Việc kiểm soát căn bệnh này hiện là vấn đề được giới chuyên môn đặc biệt quan tâm, trở thành chủ đề trọng tâm tại Hội nghị quốc tế “Những thách thức về kiểm soát ung thư, bảo tồn chức năng và thẩm mỹ trong phẫu thuật vùng đầu - cổ”, tổ chức tại Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc - Phúc Trường Minh ngày 19/10/2025.
Tại hội nghị, Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Đình Phúc – Chủ tịch Hội Tai Mũi Họng Hà Nội – đã nêu rõ ba thách thức lớn nhất trong phẫu thuật điều trị ung thư vùng đầu - cổ.
1. Vị trí “ngã tư sinh tử” của khối u
Khó khăn lớn nhất trong điều trị ung thư vùng đầu - cổ xuất phát từ vị trí giải phẫu đặc biệt của khu vực này. Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Đình Phúc mô tả đây là “ngã tư” của đường ăn, đường thở và là trụ sống của sọ não – nơi bất kỳ tổn thương nhỏ nào cũng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến các chức năng sống còn.
Các khối u khi hình thành tại vùng này có thể chèn ép vào đường thở, gây khó nói, khó nuốt hoặc cản trở hô hấp. Đặc biệt, đầu - cổ còn là nơi tập trung nhiều dây thần kinh và mạch máu quan trọng, khiến phẫu thuật tại đây trở nên vô cùng phức tạp. Vì vậy, theo GS. Phúc, phẫu thuật điều trị ung thư vùng đầu - cổ không chỉ dừng lại ở việc loại bỏ khối u, mà còn phải đảm bảo duy trì chức năng sống và yếu tố thẩm mỹ cho người bệnh.
2. Khối u xâm lấn mạnh, đòi hỏi kỹ thuật phẫu thuật tinh vi
Một thách thức lớn khác là đặc tính xâm lấn mạnh của các khối u ác tính vùng đầu - cổ. Chúng thường phát triển sâu vào các cơ, xương, hoặc lan quanh mạch máu và dây thần kinh, khiến việc loại bỏ triệt để tế bào ung thư trở nên vô cùng khó khăn.
Nếu phẫu thuật viên quá thận trọng trong việc bảo tồn chức năng mà không loại bỏ hết khối u, nguy cơ tái phát là rất cao. Ngược lại, cắt bỏ quá rộng lại có thể dẫn đến mất chức năng nói, nuốt hoặc biến dạng khuôn mặt. Đây là “bài toán khó” đòi hỏi đội ngũ y bác sĩ phải có trình độ chuyên môn sâu, phối hợp liên ngành và ứng dụng các công nghệ phẫu thuật hiện đại.
Chia sẻ tại hội nghị, Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Xuân Quang (Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc - Phúc Trường Minh) nhấn mạnh: “Những buổi trao đổi chuyên môn như thế này là cơ hội quý báu để cập nhật kiến thức, học hỏi kinh nghiệm thực tế mà đôi khi không thể tìm thấy trong sách vở. Đây cũng là dịp đặc biệt để các bác sĩ trẻ trau dồi thêm kỹ năng và tầm nhìn chuyên sâu trong lĩnh vực ung thư đầu - cổ.”
3. Khủng hoảng ngoại hình và tâm lý sau phẫu thuật
Khác với các loại ung thư ở những vị trí khác, phẫu thuật vùng đầu - cổ không chỉ tác động đến sức khỏe mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến ngoại hình người bệnh. Điều này khiến yếu tố thẩm mỹ trở thành một yêu cầu ngày càng được quan tâm. Nhiều bệnh nhân, đặc biệt là người trẻ, dù điều trị thành công vẫn phải đối diện với sự thay đổi rõ rệt về diện mạo, những vết sẹo khó phục hồi và tâm lý tự ti kéo dài, ảnh hưởng đến công việc, các mối quan hệ và chất lượng cuộc sống.
Bác sĩ Karan Kapoor, chuyên gia phẫu thuật Tai Mũi Họng và Đầu - Cổ của Hệ thống Y tế Quốc gia Anh (NHS), chia sẻ tại hội nghị: “Mối bận tâm lớn nhất của bệnh nhân ung thư đầu - cổ thường không chỉ là việc sống sót, mà là họ có thể nói chuyện, ăn uống và giữ được diện mạo như thế nào sau phẫu thuật. Những yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong hành trình hồi phục cả thể chất lẫn tinh thần.”
Nhằm đối phó với những thách thức này, hội nghị đã quy tụ nhiều chuyên gia hàng đầu từ Việt Nam và Anh để thảo luận các giải pháp tối ưu, hướng tới ba mục tiêu chính trong phẫu thuật: loại bỏ triệt để khối u, bảo tồn tối đa chức năng và đảm bảo yếu tố thẩm mỹ. Theo các chuyên gia, chìa khóa nằm ở việc kết hợp trình độ chuyên môn cao của bác sĩ, ứng dụng công nghệ tiên tiến và phối hợp đa phương pháp điều trị như phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, liệu pháp miễn dịch. Ngoài ra, sự hợp tác chặt chẽ giữa các chuyên khoa như đầu - cổ, răng hàm mặt và phẫu thuật thẩm mỹ, phục hình cũng đóng vai trò quan trọng giúp bệnh nhân có thể phục hồi toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần.
