1. Di sản văn hóa là gì?
Trước khi khám phá tên của 8 di sản văn hoá được UNESCO công nhận, hãy tìm hiểu về khái niệm của danh xưng này.
Di sản văn hóa là những thành tựu tinh thần và vật chất do con người tạo ra trong quá trình lịch sử lâu dài. Chúng được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, góp phần tạo nên bản sắc riêng cho mỗi quốc gia, dân tộc. Di sản văn hóa bao gồm nhiều dạng thức khác nhau như di sản vật thể (công trình kiến trúc, di tích lịch sử, hiện vật khảo cổ...) và di sản phi vật thể (lễ hội, phong tục tập quán, âm nhạc,...)
Di sản văn hóa đóng vai trò là nguồn tài nguyên quý giá để phát triển du lịch, giáo dục và khoa học. Di sản văn hóa còn giúp con người hiểu biết về lịch sử, truyền thống của dân tộc mình, từ đó thêm yêu quê hương đất nước và ý thức gìn giữ bản sắc văn hóa.
2. Những tiêu chí để được UNESCO công nhận là di sản văn hoá?
Đất nước Việt Nam tự hào sở hữu 8 di sản văn hoá được UNESCO công nhận. Để được công nhận là di sản văn hoá thế giới, các di sản này phải đáp ứng một số tiêu chí khắt khe do UNESCO đề ra.
- Đầu tiên là di sản đó phải có giá trị đặc biệt về mặt lịch sử, văn hóa, khoa học và được đánh giá là có tầm quan trọng vượt ra ngoài phạm vi quốc gia.
- Thứ hai là di sản đó phải giữ được nguyên vẹn các giá trị và đặc điểm ban đầu, bao gồm cả cấu trúc, vật liệu, kỹ thuật xây dựng và ý nghĩa văn hóa.
- Thứ ba, di sản phản ánh trung thực các giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học mà nó đại diện.
Sau khi được công nhận là 1 di sản văn hoá, chúng sẽ được bảo vệ và quản lý nghiêm chặt bằng các biện pháp thích hợp để đảm bảo giá trị được lưu giữ cho các thế hệ tương lai. Ngoài ra, UNESCO cũng khuyến khích các di sản văn hoá được đề cử phải có sự tham gia của cộng đồng địa phương trong quá trình bảo tồn và phát huy giá trị.
3. 8 di sản văn hoá được UNESCO công nhận
Trải dài trên dải đất hình chữ S là những di tích, di sản mang dấu ấn của thời gian, thể hiện bản sắc độc đáo của dân tộc. Trong số đó, 8 di sản văn hoá được UNESCO công nhận trở thành niềm tự hào to lớn của người dân Việt Nam.
3.1. Vịnh Hạ Long
Với khoảng 1.969 hòn đảo đá vôi đa dạng về hình dáng và kích thước, được bao phủ bởi thảm thực vật xanh mướt và nổi bật trên nền biển xanh thẳm, Vịnh Hạ Long tự hào mang đến một khung cảnh ngoạn mục và có một không hai. Địa điểm này không chỉ là bằng chứng sống động cho những biến động lịch sử của hành tinh chúng ta mà còn được vinh danh là “một trong 7 kỳ quan của thế giới”.
Vịnh Hạ Long đã được UNESCO ghi nhận là một phần của Di sản Thiên nhiên Thế giới lần đầu tiên vào năm 1994, nhờ vào vẻ đẹp tự nhiên ngoạn mục và giá trị thẩm mỹ nổi bật. Tiếp nối thành công này, vào năm 2000, vịnh lại một lần nữa nhận được sự công nhận từ UNESCO do có các giá trị địa chất và địa mạo đặc trưng, được hình thành qua hàng tỷ năm kiến tạo địa chất.
3.2. Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng
Nằm ở tỉnh Quảng Bình, vùng quê miền Trung của Việt Nam, Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng chiếm diện tích khoảng 200.000 ha, trải rộng qua các huyện Bố Trạch, Quảng Ninh, Tuyên Hóa và Minh Hóa. Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng chính thức lọt vào danh sách 8 di sản văn hoá được UNESCO công nhận vào năm 2015, được nhấn mạnh bởi các giá trị đặc biệt về đa dạng sinh học. Với khí hậu mát mẻ và trong lành, dao động chỉ từ 20 – 24 độ C quanh năm, địa điểm này là môi trường lý tưởng cho sự phong phú và đa dạng của các loài sinh vật.
Đặc biệt, Phong Nha – Kẻ Bàng được biết đến là một trong những khu vực núi đá vôi karst lớn nhất thế giới, với lịch sử hình thành hàng triệu năm. Vườn quốc gia này tự hào có hơn 300 hang động cùng các hệ thống sông ngầm uốn lượn, làm nổi bật vẻ đẹp và giá trị tự nhiên của khu vực.
3.3. Hoàng thành Thăng Long
Nằm trong top 8 di sản văn hoá được UNESCO công nhận ở Việt Nam không thể không nhắc đến Hoàng thành Thăng Long. Đây là công trình có ý nghĩa văn hóa lịch sử to lớn, không chỉ của người dân thủ đô nói riêng mà còn của cả nước Việt Nam nói chung. Công trình này ghi dấu ấn lịch sử hùng vĩ của Thăng Long - Hà Nội qua bao thế kỷ. Đặc biệt, tại thời điểm kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, nó đã được công nhận là kho báu vô giá của nhân loại.
Sau nhiều vòng kiểm định gắt gao của UNESCO, Hoàng thành Thăng Long đã được chứng nhận là biểu tượng văn hóa duy nhất của người Việt trong suốt 13 thế kỷ trên vùng đồng bằng sông Hồng. Nhiều bằng chứng về cuộc sống hàng ngày và sự giao thoa văn hóa của cư dân xưa cũng đã được khám phá, làm phong phú thêm giá trị của di sản này.
3.4. Thành nhà Hồ
Bên cạnh Hoàng thành Thăng Long, Thành nhà Hồ cũng là 1 trong 8 di sản văn hoá được UNESCO công nhận. Đây là bằng chứng sống động về những trang sử oai hùng dưới triều đại Hồ Quý Ly. Giá trị của nó không chỉ nằm ở phần lịch sử mà còn ở vẻ đẹp cảnh quan nên thơ, giữa lòng vùng đất kinh kỳ cổ xưa. Bức tường cổ kính, phủ đầy rêu phong, kể lại những biến cố thăng trầm, sự thay đổi mệnh lệnh của dải đất hình chữ S.
Công trình này được coi là biểu tượng của sự kiên cường, minh chứng cho sự phát triển mạnh mẽ của Nho giáo trong lịch sử. Với giá trị văn hóa đặc biệt, thành nhà Hồ khẳng định ảnh hưởng sâu rộng tới vùng lân cận và là chứng cứ của trí tuệ, tài năng của người xưa. Khám phá thành nhà Hồ, du kháchsẽ được ngắm nhìn vẻ đẹp huyền bí và có cơ hội lắng nghe những giai thoại lịch sử, như một lời tri ân với vẻ vang của quá khứ.
3.5. Cố đô Huế
Quần thể di tích Cố đô Huế là một trong những di sản đầu tiên được ghi tên vào danh mục 8 di sản văn hoá được UNESCO công nhận của Việt Nam. Kể từ đó, Cố đô Huế luôn là điểm đến thu hút du khách trong và ngoài nước, góp phần khẳng định vị thế và giá trị văn hóa của Việt Nam bản đồ thế giới.
Nằm lẻ loi bên bờ sông Hương thơ mộng, Cố đô Huế trải rộng trên diện tích khoảng 500 ha, được quy hoạch với ba lớp thành lũy chồng lên nhau gồm Kinh Thành, Hoàng Thành và Tử Cấm Thành. Mỗi khu vực mang lại một vẻ đẹp kiến trúc đặc trưng, tạo nên một tổng thể hài hòa nhưng không kém phần oai vệ, thể hiện sự tinh túy của nền văn hóa Việt Nam.
Được công nhận là kiệt tác của kiến trúc và nghệ thuật xây dựng bởi bàn tay con người, quần thể Cố đô Huế là điểm hẹn lý tưởng cho những ai muốn tìm hiểu sâu hơn về di sản văn hoá lịch sử của dân tộc.
3.6. Phố cổ Hội An
Với tư cách là cảng thị truyền thống Đông Nam Á duy nhất còn sót lại ở Việt Nam, Phố cổ Hội An được ví như một bảo tàng sống lưu giữ những giá trị lịch sử, văn hóa và kiến trúc độc đáo, hiếm có trên thế giới.
Hội An thu hút du khách không chỉ với vai trò là 1 trong 8 di sản văn hoá được UNESCO công nhận, mà còn bởi giá trị tinh thần mà nó đại diện. Kiến trúc cổ kính của thành phố này vẫn được giữ gìn gần như nguyên vẹn qua thời gian. So với nhịp độ sôi động của các điểm du lịch khác, Hội An luôn yên bình bên dòng sông Thu Bồn thơ mộng, chào đón khách du lịch tìm đến để khám phá văn hóa. Vẻ đẹp yên ả và ánh sáng rực rỡ từ đèn lồng là điều khiến Hội An trở nên khó quên đối với du khách quốc tế.
3.7. Thánh địa Mỹ Sơn
Năm 1999, khu thánh địa Mỹ Sơn đã được đề cử là 8 di sản văn hoá được UNESCO công nhận theo tiêu chuẩn số hai. Thánh địa này là minh chứng sống động nhất cho thấy quá trình giao lưu văn hóa dày đặc trong quá khứ. Đồng thời nó cũng là dấu ấn của nền văn hóa châu Á đã biến mất từ lâu đời.
Thánh địa Mỹ Sơn có đến khoảng 70 công trình kiến trúc cổ kính, bao gồm đền và tháp, còn lại 32 bia ký có giá trị lịch sử. Dù nhiều công trình đã không còn giữ được hình dáng ban đầu do ảnh hưởng của thời gian và chiến tranh, tuy nhiên sự quyến rũ của một nền văn minh cổ đại vẫn luôn khiến cho du khách phải tò mò và thích thú. Đó là lý do Mỹ Sơn luôn là điểm thu hút lớn đối với du khách từ khắp nơi trên thế giới.
3.8. Khu danh thắng Tràng An
Với giá trị văn hóa và tự nhiên nổi bật, Quần thể danh lam thắng cảnh Tràng An đã tự hào có mặt trong danh sách 8 di sản văn hoá được UNESCO công nhận. Tọa lạc tại Ninh Bình, Tràng An hàng năm thu hút hàng chục nghìn du khách, đóng góp không nhỏ vào ngành du lịch của khu vực. Nơi đây bao gồm các điểm du lịch nổi tiếng như khu du lịch sinh thái Tràng An, Tam Cốc – Bích Động, Hoa Lư cổ kính và chùa Bái Đính, tạo nên một điểm đến du lịch độc đáo, được du khách khắp nơi đánh giá cao.
Với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, kết hợp hài hòa giữa núi non và dòng sông, cùng với đó là sự đa dạng của thảm thực vật theo mùa, Tràng An mỗi mùa lại khoác lên mình một vẻ đẹp đặc trưng, khác biệt, thu hút lượng lớn du khách tới thăm quan và khám phá.
4. Các đề cử di sản văn hoá thế giới dự kiến gồm những địa danh nào?
Hiện tại, Việt Nam đang sở hữu 8 di sản văn hoá được UNESCO công nhận. Để tiếp tục ghi danh thêm những tài sản quý giá vào bản đồ di sản thế giới, nhiều danh sách di tích và danh lam thắng cảnh tiêu biểu đang được đề cử hoặc dự kiến đề cử, bao gồm:
- Khu di tích và danh thắng Tây Yên Tử
- Óc Eo (An Giang)
- Địa đạo Củ Chi (TP Hồ Chí Minh)
- Hồ Ba Bể - Na Hang
- Cát Bà
- Nghệ thuật xòe Thái
- Nghệ thuật làm gốm Chăm
- Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ
- Nghệ thuật sơn mài (hợp tác với Hàn Quốc)
Bên cạnh việc đề cử di sản mới, Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam cũng đang tiếp tục theo dõi các hồ sơ đã trình UNESCO, quảng bá hình ảnh Việt Nam thông qua các di sản thế giới. Với những nỗ lực của Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam và các địa phương, hy vọng rằng Việt Nam sẽ có thêm nhiều di sản được UNESCO công nhận, góp phần khẳng định vị thế văn hóa và tầm quan trọng của Việt Nam trên trường quốc tế.
5. Kinh nghiệm du lịch Hạ Long cho người lần đầu trải nghiệm
Hạ Long là một địa điểm du lịch nổi tiếng, sở hữu vô số điểm đến du lịch hấp dẫn, tuy nhiên để khám phá trọn vẹn vẻ đẹp nơi đây, 4 ngày 3 đêm là khoảng thời gian lý tưởng cho hầu hết mọi du khách. Thời điểm đẹp nhất để du lịch Hạ Long là đầu hoặc cuối hè, khi thời tiết nắng ráo, ít mưa.
Để tiết kiệm chi phí, bạn không nên mang đồ ăn lên du thuyền khi mua vé qua đêm vì sẽ bị tính phí cao. Lựa chọn đi tour là gợi ý phù hợp cho những ai chưa có kinh nghiệm du lịch Hạ Long. Tuy nhiên, nếu bạn sống gần hoặc có am hiểu về Hạ Long, du lịch tự túc sẽ mang đến nhiều trải nghiệm thú vị hơn.
8 di sản văn hoá được UNESCO công nhận là báu vật vô giá của Việt Nam, là niềm tự hào của toàn thể dân tộc. Mỗi di sản mang trong mình dấu ấn thời gian và câu chuyện lịch sử riêng biệt, thể hiện tinh thần bất khuất, ý chí kiên cường và những giá trị văn hóa lâu đời của người Việt.
