Món ăn dân dã cứu đói xưa kia, giờ đây lại ‘lên ngôi’, trở thành đặc sản được săn lùng

Có những món ăn, dù xuất phát từ những điều kiện sống đơn sơ, giản dị, nhưng lại mang trong mình một sức hấp dẫn kỳ lạ. Và khoai deo chính là một ví dụ điển hình.

Quảng Bình, một vùng đất khắc nghiệt với nắng gió quanh năm, không có nhiều loại cây trồng phù hợp cho nông nghiệp, nhưng cây khoai lang lại tỏ ra thích ứng tốt với điều kiện khí hậu nơi đây. Nhiều người đã nhận xét rằng khoai lang nơi này có vị ngọt và bùi hơn so với các khu vực khác do đặc điểm thổ nhưỡng đặc biệt.

Người dân địa phương kể rằng trong những ngày khó khăn, ngoài việc sử dụng khoai thay cơm hay chế biến thành khoai xéo, họ còn sáng tạo ra món khoai deo để dự trữ cho những lúc bão lũ hoặc mùa màng thất bát.

Từ một món ăn dân dã dành cho người nghèo, khoai deo đã trở thành đặc sản nổi tiếng trong vài năm qua.

Cách chế biến khoai deo khá đơn giản: sau khi thu hoạch, khoai được phơi dưới ánh nắng mặt trời bằng chăn bông để loại bỏ bụi đất, sau đó được bảo quản ở nơi khô ráo để tránh việc mọc mầm. Khi khoai đã bớt độ ẩm, chúng sẽ được luộc, lột vỏ, và cắt thành lát mỏng khoảng 1cm trước khi phơi trên giàn.

Chị Thành, người có 20 năm kinh nghiệm làm khoai deo, cho biết khoai lang đỏ trồng trên đất cát trắng là lựa chọn tốt nhất vì vị ngọt và độ mềm. Trong khi đó, khoai lang trồng trên đất thịt lớn hơn nhưng thường có vị nhạt và cứng.

Khoai cần được phơi từ 10-12 ngày dưới ánh nắng cho đến khi đạt màu cánh gián. Trong trường hợp thời tiết xấu, khoai sẽ được mang vào lò sấy.

"Khoảng thời gian từ tháng 9 đến tháng 3 năm sau là mùa khoai lang đỏ. Người dân sẽ chú ý đến thời tiết nắng để thu hoạch. Khoai trồng ở xã Hải Ninh, huyện Quảng Ninh được biết đến với độ ngọt và hương vị đậm đà nhất. Quá trình từ khi thu hoạch đến khi trở thành khoai deo mất khoảng một tháng và phải trải qua nhiều công đoạn. Nếu không may gặp mưa trong quá trình chế biến, mẻ khoai đó sẽ bị hỏng," chị Thành chia sẻ thêm.

Khoai deo chuẩn Quảng Bình có màu vàng cam hoặc men cánh gián, từng miếng rời nhau, khô ráo, với bề mặt bóng bẩy. Chị Thành khuyên du khách khi mua khoai deo nên kiểm tra kỹ bên trong bao bì để tránh mua phải sản phẩm đã để lâu hoặc bảo quản không tốt.

Trên thị trường, khoai deo Quảng Bình được bán với giá dao động từ 150.000 đến 170.000 đồng/kg. Nhiều người tìm về món khoai deo để thưởng thức hương vị tuổi thơ hoặc mua làm quà cho người thân, bạn bè.

Một người tên Hoàng Lan, hiện sinh sống tại TP.HCM, chia sẻ: "Quê tôi ở Nghệ An, hồi nhỏ tôi thường ăn khoai xéo và khoai deo để 'cứu đói', nhưng theo thời gian, món ăn này đã bị quên lãng. Hai năm trước, trong một chuyến du lịch đến Quảng Bình, tôi thấy khoai deo và đã thử. Khi ăn, khoai có phần hơi cứng, khó nhai một chút, nhưng nếu nhai từ từ, bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt và hương thơm dịu dàng. Mặc dù khoai khô nhưng lại dẻo như mạch nha."

Không chỉ có hương vị độc đáo, khoai deo còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, như cải thiện tình trạng bệnh tiểu đường, hỗ trợ người mắc bệnh tăng huyết áp và tốt cho hệ tiêu hóa.